Βιβλία: "Τι δεν σας λένε οι γιατροί"

Το συλλογικό αυτό έργο, στη δημιουργία του οποίου, πέρα από τους δύο κύριους συγγραφείς του, συνέβαλαν αναγνωρίσιμες προσωπικότητες του εναλλακτικού χώρου ξεκίνησε στο μεσοδιάστημα της γραφής ενός άλλου πολύ σκληρότερου και ακόμη αδημοσίευτου βιβλίου μου, τις "Θανάσιμες θεραπείες". Το βιβλίο αυτό απάντησε στην ανάγκη μου να αντιμετωπίσω την ιστορική φρίκη που η ιατρική και οι εκτροπές της έχουν προκαλέσει. Τον πόνο, τον εξευτιλισμό και το θάνατο δισεκαττομυρίων ανθρώπινων υπάρξεων κατά τη διάρκεια αυτού και κυρίως του προηγούμενου αιώνα.

Μέσα σε αυτήν απελπισία λοιπόν γεννήθηκε ένα βιβλίο που ελπίζω ότι έχει όχι μόνο τη φιλοδοξία αλλά και την επάρκεια πέρα από την άσκηση κριτικής να δώσει κάποιες λύσεις. Όχι τις απόλυτες, όχι τις τελικές, όχι τις αδιαμφησβήτητες αλλά σίγουρα κάποιες λύσεις. Στο βιβλίο αυτό θα μάθετε ανάμεσα σε πολλά άλλα το πως φάρμακα περνάνε από τα φίλτρα των κλινικών δοκιμών προκαλώντας ιατρογενής καταστροφές, το γιατί η ίδια η μεθοδολογία των κλινικών δοκιμών είναι εσφαλμένη, το πως η ψυχιατρική διαρκώς συρρικνώνει τον ορισμό του φυσιολογικού εφευρίσκοντας ευφάνταστες ψυχικές νόσους, το τι συμβαίνει πραγματικά με τα εμβόλια και το τι πραγματικά λένε οι ερευνητές του χώροου κεκλεισμένων των θυρών.

Το βιβλίο είναι μια δοκιμασία από την οποία θα βγείτε δυνατότεροι και περισσότερο προετοιμασμένοι για τις εξελίξεις που δρομολογούνται στο χώρο της δημόσιας υγείας παγκοσμίως

Αποσπάσματα

α) Τι δε σας λένε οι γιατρoί για το φαινόμενο Placebo, τον αγνοημένο θρίαμβο του μυαλού.

Ένας από τους περισσότερο συνηθισμένους όρους που χρησιμοποιείται από την ιατρική ορολογία είναι το φαινόμενο placebo. Ο κύριος λόγος που αυτό συμβαίνει είναι γιατί το placebo χρησιμοποιείται σε μελέτες και δοκιμές φαρμάκων, σε ομάδες ελέγχου, προκειμένου να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα καινούριων φαρμάκων. Τι είναι όμως ακριβώς αυτό το φαινόμενο και ποιες οι συνέπειες του στο ντετερμινιστικό οικοδόμημα της δυτικής ιατρικής;

Πολύ συχνά ο όρος placebo κακοποιείται από επαγγελματίες της υγείας προκειμένου να περιγράψει μια ¨απάτη¨ ή ¨πλάνη¨. Το placebo όμως σε καμιά περίπτωση δεν αφορά ένα παραπλανητικό, ανωφελές ή κακοποιό φαινόμενο κι είναι ανεξάρτητο από τις προθέσεις απατεώνων ή επαγγελματιών υγείας. Το placebo είναι ένα αυθύπαρκτο, πολύ πραγματικό φαινόμενο που αναφέρεται σε ανερμήνευτες και αδικαιολόγητες από το υπάρχον θεωρητικό πλαίσιο θεραπείες ή βελτιώσεις υγείας που επέρχονται μετά από χορήγηση μη δραστικών ουσιών στον ασθενή, βελτιώσεις δηλαδή που προκαλούνται από τον ίδιο τον ασθενή και όχι από το θεραπευτικό μέσο.

Σε πολλές δοκιμές φαρμάκων οι κατασκευαστές περίλυποι ανακαλύπτουν ότι το σκεύασμα τους δεν είναι περισσότερο αποτελεσματικό για τη θεραπεία μιας κατάστασης από το placebo. Αυτό σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι το φαινόμενο placebo αναφέρεται σε μια μηδενική ανταπόκριση του ανθρώπινου οργανισμού. Το αντίθετο. Το placebo δηλώνει ένα μη χημικό ερέθισμα ή δράση που κινητοποιεί τον ανθρώπινο οργανισμό προς μια θεραπευτική πορεία. Το φαινόμενο placebo κινείται δηλαδή σε ένα φάσμα που επεκτείνεται από τα πεδία της υποβολής έως τα ανεξιχνίαστα πεδία της αυτοθεραπείας και της θεραπευτικής δύναμης της πίστης.

Με λίγα λόγια το φαινόμενο placebo αναφέρεται σε μια βελτίωση της υγείας του ασθενή που πυροδοτείται όχι από τη θεραπευτική δράση μιας ουσίας ή μιας ιατρικής επέμβασης αλλά από τη θεραπευτική πρόθεση και μόνο. Για παράδειγμα, αν πάρουμε δύο ομάδες ασθενών με πονοκέφαλο και χορηγήσουμε στην μια ομάδα ένα φάρμακο για το πονοκέφαλο και στην άλλη ζαχαρόπηκτα δισκία που δεν περιέχουν καμία απολύτως φαρμακευτική ή άλλως δραστική ουσία, θα διαπιστώσουμε σε ότι ένα σημαντικό ποσοστό (30-60%) των ασθενών που πήραν τα ¨πλαστά¨, ανενεργά χάπια, μετά την πλασματική θεραπεία, ο πονοκέφαλος ¨θαυματουργά¨ υποχωρεί. Αυτή ακριβώς η αδικαιολόγητη θεραπεία είναι το placebo.

Μύθοι και πραγματικότητα.

Πολλοί έσπευσαν να περιγράψουν το placebo ως ένα καθαρά ψυχολογικό φαινόμενο. Το placebo σύμφωνα με κάποιους αφορά μια υποκειμενική κατάσταση όπου ο ασθενής, πεπεισμένος για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, αντιλαμβάνεται πολύ αμυδρότερα ή ασθενέστερα τα συμπτώματά του, χωρίς ουσιαστικά να έχει βελτιωθεί το επίπεδο υγείας του. Χωρίς δηλαδή να έχει βελτιωθεί η υγεία του ασθενούς, εκείνος δίνει λιγότερη σημασία στον πόνο και στα συμπτώματα που η ασθένεια του προκαλεί, νιώθοντας έτσι περισσότερο υγιής και ωφελημένος από την πλασματική θεραπεία. Φτάνει όμως η υποκειμενικότητα του ασθενή και των συμπτωμάτων του για να ερμηνεύσει το φαινόμενο placebo; Η απάντηση είναι απόλυτη: όχι. Αν και στο φαινόμενο υπεισέρχονται υποκειμενικοί παράγοντες το ίδιο το φαινόμενο αποτελεί μια αντικειμενική, περιγράψιμη και ποσοτικά μετρήσιμη πραγματικότητα. Το φαινόμενο placebo αναφέρεται σε ένα διαφορετικό θεραπευτικό μηχανισμό που ενυπάρχει στον ανθρώπινη οργανισμό, κινητοποιείται από την πρόθεση ή την πίστη στη δυνατότητα θεραπείας και υπονοεί βιοχημικές αντιδράσεις και αλλαγές του οργανισμού στο ερέθισμα της θεραπευτικής πρόθεσης ή πεποίθησης.
Το φαινόμενο placebo μπορεί να έχει και αντίθετα αποτελέσματα. Με τη χορήγηση δηλαδή μιας φαρμακολογικά ανενεργούς ουσίας επέρχεται ορισμένες φορές μια αναπάντεχη επιδείνωση υγείας. Μια επιθεώρηση 109 διπλών-τυφλών μελετών υπολόγισε ότι το 19% όσων έπαιρναν placebo εκδήλωσαν το φαινόμενο nocebo, μια αναπάντεχη δηλαδή επιδείνωση υγείας 1.
Σε ένα πείραμα, οι πειραματιστές δήλωσαν (ψευδώς) στους εθελοντές που συμμετείχαν πως ηλεκτρικό ρεύμα θα περνούσε από το κρανίο τους. Αν και ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπήρχε, 70% των εθελοντών (οι οποίοι ήταν φοιτητές ιατρικής) παραπονέθηκαν μετά το πείραμα για πονοκεφάλους2.
Ως placebo ή nocebo μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε συνθήκη ή δράση δεν έχει φαρμακολογικό αποτέλεσμα. Σε μια ομάδα ασθενών με καρωτιδική αθηροσκλήρωση η εξέλιξη και η πρόγνωση της νόσου επιβαρυνόταν όταν η ψυχολογική υγεία των ασθενών ήταν άσχημη (απελπισία ή και κατάθλιψη). Σε μια άλλη ομάδα ασθενών με καρωτιδική αθηροσκλήρωση, η πρόγνωση και η εξέλιξη της νόσου επιβαρυνόταν όχι μόνο από αισθήματα απελπισίας αλλά και από αισθήματα εχθρότητας 3. Σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο η αίσθηση της απελπισίας αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα κινδύνου4. Κοινωνική απομόνωση, εργασιακό άγχος και αισθήματα εχθρότητες αποτελούσαν πρόσθετους παράγοντες κινδύνου5. Η θετική ή αρνητική σκέψη φαίνεται πως είναι καθοριστικός παράγοντας σε κάθε θεραπεία, ίσως σημαντικότερος ακόμα και από την ιατρική παρέμβαση. 6
Η λειτουργία του nocebo που προκαλείται σε καταστάσεις με αρνητική θεραπευτική προσδοκία ή σε μια γενικότερη αρνητική ψυχολογική κατάσταση φαίνεται πως έχει ένα βιολογικό υπόστρωμα. Σε μια μικρή προοπτική μελέτη συμμετείχαν 15 άντρες που οι σύζυγοι τους έπασχαν από καρκίνωμα μαστού. Μετά το θάνατο των συντρόφων τους, οι άντρες περιέπεσαν σε βαθιά θλίψη η οποία με τη σειρά της φαίνεται πως προκάλεσε ανοσοκαταστολή. Τα λεμφοκύτταρα των ανδρών για ένα διάστημα μετά το θάνατο των γυναικών τους αντιδρούσαν εξαιρετικά φτωχά σε μιτωγόνα ερεθίσματα. Η θλίψη είχε προσβάλει το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Η ίδια μελέτη πρότεινε πως η θλίψη και η επαγομένη ανοσοκαταστολή σχετιζόταν με υψηλά επίπεδα θνησιμότητας σε αυτήν την ομάδα7.

Η ιστορία ενός θαύματος.

Ο όρος placebo (θα ευχαριστήσω) χρησιμοποιούνταν στην μεσαιωνική προσευχή στην έκφραση ¨Placebo Domino¨ (θα ευχαριστήσω τον Κύριο) και προέρχεται από μια μετάφραση της Βίβλου του πέμπτου αιώνα8.
Κατά το 18ο αιώνα ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται στην ιατρική υποδηλώνοντας σκευάσματα χωρίς καμιά θεραπευτική αξία που δίνονταν παραπλανητικά στους ασθενείς. Ο όρος αρχίζει να μεταλλάσσεται ήδη από το 1920 (Graves) και με ενδιάμεσους σταθμούς μελέτες του 1933 (Evans and Hoyle), του 1937 (Gold, Kwit and Otto) και του 1946 (Jellinek), φτάνει το 1955 να διεκδικεί ένα σημαντικό κομμάτι του θεραπευτικού αποτελέσματος. Ο Henry K. Beecher στο The Powerful Placebo εκτιμά πως το 30% των θεραπευτικών αποτελεσμάτων οφείλονται στη δράση του placebo και όχι σε φάρμακα9.
Σε άλλες μελέτες η επίδραση του φαινομένου placebo έφθασε το 60%. Σε μια πρόσφατη επιθεώρηση 39 μελετών για την αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών, ο ψυχολόγος Guy Sapirstein κατέληξε πως τα θεραπευτικά οφέλη σε σχέση με την κατάθλιψη οφείλονταν κατά 50% στο φαινόμενο placebo και μόλις κατά ένα φτωχό 27% στην φαρμακευτική δράση αντικαταθλιπτικών όπως η φλουοξετίνη (Prozac), η σερταλίνη (Zoloft) και η παροξετίνη (Paxil). Τρία χρόνια αργότερα ο Sapirstein μαζί με έναν άλλο ψυχολόγο, τον Irving Kirsch, επεξεργάζονται τα δεδομένα 19 διπλών-τυφλών κλινικών μελετών για τη θεραπεία της κατάθλιψης και καταλήγουν σε ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό θεραπευτικών αποτελεσμάτων που αποδίδονται στο φαινόμενο placebo: 75%!!!10
Αυτά τα τρομακτικά ποσοστά προκάλεσαν αντιδράσεις από τον ιατρικό κόσμο. Οι Hrobjartsson and Götzsche (2001 και 2004) αμφισβήτησαν την αποτελεσματικότητα του φαινομένου αποδίδοντας το σε υποκειμενικούς παράγοντες. Για πολλούς το placebo δεν μπορούσε να έχει βιολογικά παρά μόνο ψυχολογικά αποτελέσματα. Η ψυχολογική διάσταση του είναι αδιαμφισβήτητη. Σε δύο μελέτες που έγιναν πάνω σε φοιτητές ιατρικής όπου χορηγήθηκαν αποκλειστικά placebos, το placebo έδειξε να επηρεάζεται από την αντίληψη του αντικειμένου σε σχέση με την εφαρμοζόμενη θεραπεία: δύο χάπια placebo ήταν αποτελεσματικότερα από ένα, τα μεγαλύτερα χάπια ήταν αποτελεσματικότερα από τα μικρότερα και οι ενέσεις πιο αποτελεσματικές από τα χάπια11.
Με λίγα λόγια, το φαινόμενο placebo διαμορφώνεται σε σχέση με το προσωπικό συμβολικό σύμπαν του ασθενή. Προτού η απάντηση placebo συμβεί, η ανθρώπινη αντίληψη έχει ερμηνεύσει την εφαρμοζόμενη θεραπεία και έχει προετοιμάσει μια συγκεκριμένη αντίδραση του οργανισμού προς αυτήν. Σε μια θεραπεία λοιπόν φαίνεται πως εκτός από τα χημικά σήματα, υπάρχουν και άλλα σήματα που κινητοποιούν τον οργανισμό προς μια θεραπευτική απάντηση. Πριν τη θεραπεία υπάρχει η ερμηνεία της, όχι μόνο σε συνειδητό επίπεδο αλλά ίσως και σε ένα επίπεδο ασυνείδητο-συμβολικό.
Κατά πόσο όμως μια αντίδραση placebo μπορεί να ξεφύγει από τα πλαίσιο της καθαρά υποκειμενικής, ψυχολογικής ανταπόκρισης και να σωματοποιηθεί παράγοντας βιολογικά αποτελέσματα;
Ένα από τα περισσότερο δραματικά περιστατικά σε σχέση με το φαινόμενο placebo περιγράφηκε τη δεκαετία του πενήντα. Στις αρχές της δεκαετίας, ένα φάρμακο, το Krebiozen, υποσχόταν την τελική λύση στον καρκίνο. Ένας ασθενής, με όγκους σε όλο του το σώμα και με συλλογή υγρού στους πνεύμονες που απαιτούσε τη συχνή χρήση μάσκας οξυγόνου, έμαθε για το θαυματουργό φάρμακο και παρακάλεσε το γιατρό του που συμμετείχε στην έρευνα για το Krebiozen να του χορηγήσει το φάρμακο. Ο γιατρός το έκανε και ο ασθενής παρουσίασε μια θαυματουργή βελτίωση υγείας. Οι όγκοι του "λιώσαν" και ο ασθενής μπορούσε πλέον να συνεχίσει μια σχεδόν φυσιολογική ζωή. Μόλις όμως ο ασθενής διάβασε δημοσιεύματα που περιέγραφαν το Krebiozen ως μη αποτελεσματικό σε σχέση με τον καρκίνο, υποτροπίασε. Οι όγκοι του επανήλθαν. Ο γιατρός του, βλέποντας την δραματική επιδείνωση της υγείας του ασθενούς, κατέφυγε σε ένα τέχνασμα με μάλλον παρηγορητική λογική: μίλησε στον ασθενή του για ένα νέο σκεύασμα Krebiozen, πολύ πιο δυνατό από το προηγούμενο. Αντί για αυτό το ανύπαρκτο Krebiozen, ο γιατρός χορήγησε στον ασθενή αποσταγμένο νερό, μια καθαρά placebo θεραπεία δηλαδή. Ο ασθενής επανήλθε πλήρως και για δύο μήνες παρέμενε λειτουργικός μέχρι που οι υπεύθυνοι φορείς ανακοίνωσαν τελεσίδικα την αναποτελεσματικότητα του Krebiozen. Αυτή ήταν και η χαριστική βολή για τον ασθενή. Μέσα σε λίγες μέρες ο ασθενής κατέληξε12.
Όσο δραματική και αν είναι αυτή η ιστορία, κανένα μεμονωμένο περιστατικό θεραπείας δεν μπορεί να καταδείξει μια θεραπεία ως αποτελεσματική ή όχι. Για αυτό το λόγο χρησιμοποιούνται στατιστικές μελέτες και όχι προσωπικές μαρτυρίες. Μελέτες που να υποδηλώνουν ότι το placebo μπορεί να έχει όχι μόνο ψυχολογικά αλλά και σωματικά συμπτώματα. Μια τέτοια μελέτη έγινε το 1997 σε υποκείμενα με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Η ομάδα ασθενών που πήραν placebo όχι μόνο ένιωθαν ανακούφιση από τα συμπτώματα αλλά είχαν σε ορισμένες περιπτώσεις και καλύτερη λειτουργία του ουροποιητικού τους συστήματος13.
Το placebo έχει επίσης αναφερθεί και ως βρογχοδιασταλτικό σε μελέτη με ασθματικά υποκείμενα ή μπορεί να έχει την ακριβώς αντίθετη δράση, την καταστολή του αναπνευστικού, ανάλογα με την περιγραφή της δράσης του από τους ερευνητές14.
Το placebo αποδείχθηκε πάρα πολύ αποτελεσματικό και σε τροφικές αλλεργίες. Λόγω αυτής του της ικανότητας το placebo αποδείχθηκε αποτελεσματικό και στην χρηματιστηριακή καταβαράθρωση εταιριών βιοτεχνολογίας. Η εταιρία Peptide Therapeutics είχε στα σκαριά ένα εμβόλιο για την τροφική αλλεργία. Όταν το πειραματικό εμβόλιο έφτασε στο στάδιο των κλινικών δοκιμών, ο αντιπρόσωπος της εταιρίας διατράνωσε πως το εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό σε ένα ποσοστό της τάξης του 75%, ποσοστό που είναι συνήθως υπεραρκετό για να καταδείξει τη θεραπευτική ωφελιμότητα μιας ουσίας. Τα χαρμόσυνα νέα όμως δεν διάρκεσαν πολύ. Η ομάδα ελέγχου που λάμβανε placebo είχε το ίδιο θεαματικά αποτελέσματα. 7 στους 10 ασθενείς που νόμιζαν ότι λάμβαναν τη φαρμακευτική ουσία όταν στην ουσία έπαιρναν το ανενεργό placebo απαλλάχθηκαν από τις τροφικές τους αλλεργίες. Η μετοχή της εταιρίας έπεσε κατά 33%. Το placebo είχε δημιουργήσει ένα φαινόμενο nocebo στο χρηματιστήριο15. 
Σε μια άλλη περίπτωση, ένα γενετικά σχεδιασμένο φάρμακο για την καρδιά που είχε συγκεντρώσει τις προσδοκίες της παραγωγού εταιρίας Genentech, κατατροπώθηκε από το placebo.
Όπως εύστοχα παρατηρεί η ιστορικός της επιστήμης Anne Harrington, το φαινόμενο placebo συνεχίζει να ¨στοιχειώνει τον οίκο μας της βιομετρικής αντικειμενικότητας¨.
Η φαρμακομιμητική δράση του placebo μπορεί να φτάσει σε σημείο ώστε να μιμείται ακόμη και τις παρενέργειες των φαρμάκων. Στην έρευνα του 1997 σε ασθενείς με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, ορισμένοι ασθενείς εμφάνισαν ποικίλες παρενέργειες, από ανικανότητα και μειωμένη σεξουαλικότητα μέχρι ναυτία, διάρροια και δυσκοιλιότητα16. Οι placebo παρενέργειες είναι αρκετά συχνές και περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, ναυτίες, εμετούς και μια πληθώρα άλλων συμπτωμάτων17. 
Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει όμως η δράση του placebo; Σίγουρα δεν μπορεί να κονταροχτυπηθεί με την ομάδα κρούσης της ιατρικής επιστήμης, τις χειρουργικές επεμβάσεις. Ή μήπως πάλι μπορεί;

Placebo, ο Προκρούστης των ιατρικών μεθόδων.

Το 1939, ένας ιταλός χειρούργος, ο Fiesche, επινόησε μια ευρηματική τεχνική για τη θεραπεία της στηθάγχης. Σκεπτόμενος πως η αυξημένη ροή αίματος στην καρδιά θα λειτουργούσε ευεργετικά για τους ασθενείς μειώνοντας τον πόνο τους, έκανε μικρές τομές στο στήθος τους για να μπορέσει να σχηματίσει κόμβους σε δύο αρτηρίες. Τα τρία τέταρτα των ασθενών παρουσίασαν βελτίωση. Το ένα τρίτο θεραπεύτηκε. Η επέμβαση αυτή έγινε τυπική διαδικασία για τη θεραπεία της στηθάγχης για τα επόμενα περίπου 20 χρόνια. Το 1959 όμως, ένας νεαρός καρδιολόγος, ο Leonard Cobb, έθεσε τη διαδικασία Fiesche σε μια πρωτότυπη δοκιμασία: Εγχείρησε 17 ασθενείς. Στους 8 από αυτούς ακολούθησε την τεχνική Fiesche, στους υπόλοιπους εφτά όμως έκανε μόνες τις μικρές τομές στο στήθος, αφήνοντας τους να πιστεύουν ότι είχαν υποβληθεί στην πλήρη διαδικασία. Τα αποτελέσματα της τεχνικής ήταν αναπάντεχα: Οι εφτά ασθενείς που δεν είχαν ουσιαστικά εγχειριστεί παρουσίασαν την ίδια βελτίωση με την πρώτη ομάδα18. Αυτό ήταν το τέλος της τεχνικής Fiesche και η πρώτη καταγραφή του χειρουργικού placebo. To 1994, o χειρούργος Bruce Moseley, εφάρμοσε σε ένα μικρό δείγμα ασθενών την αποτελεσματικότητα του χειρουργικού placebo. Μοίρασε τους δέκα ασθενής που υπέφεραν από οστεοαρθρίτιδα σε δύο ισάριθμες ομάδες. Οι ασθενείς της πρώτης ομάδας υποβλήθηκαν σε αρθροσκόπηση ενώ στους υπόλοιπους πέντε δεν έγινε καμία απολύτως χειρουργική επέμβαση παρά μόνο μικρές τομές στο γόνατο που έγιναν απλά και μόνο για να έχουν οι ίδιοι την εντύπωση ότι η αρθροσκόπηση έγινε κανονικά. Τα αποτελέσματα ήταν για μια ακόμη φορά εντυπωσιακά. Και οι δύο ομάδες εμφάνισαν περίπου την ίδια εικόνα όσον αφορά όχι μόνο τον πόνο που ένιωθαν αλλά και την κινητικότητα της άρθρωσης. Ο Moseley, εντυπωσιασμένος από τα αποτελέσματα, αποφάσισε να επαναλάβει τη δοκιμή με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών που θα του επέτρεπε να βγάλει ασφαλέστερα συμπεράσματα. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2001 συμφωνούσε με τη δοκιμή του 1994: Η αρθροσκόπηση δεν επέφερε βελτιώσεις υγείας σημαντικότερες από την επέμβαση placebo. Το placebo είχε τρυπώσει για τα καλά στα χειρουργεία.
Ίσως η πιο εντυπωσιακή περίπτωση χειρουργικού placebo αναδείχτηκε από μια μελέτη του 2004. Σε μια πρωτοποριακή έρευνα στον τομέα των βλαστοκυττάρων, δοκιμάστηκε η εμφύτευση εμβρυακών ντοπαμινεργικών νευρώνων στον εγκέφαλο ασθενών με νόσο του Parkinson. Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά μέχρι που συγκρίθηκαν με μια placebo χειρουργική διαδικασία. Τα θεραπευτικά οφέλη από την πειραματική θεραπεία συγκρίθηκαν με αυτά που προέκυψαν σε ασθενείς στο κρανίο των οποίων έγιναν απλά μικρές τομές χωρίς να εμφυτευτούν τα εμβρυακά κύτταρα. Τα θεραπευτικά οφέλη και στις δύο ομάδες ήταν συγκρίσιμα. Το placebo (ανώφελες τομές στο κρανίο ασθενών), ήταν σχεδόν το ίδιο αποτελεσματικό με μια χειρουργική τεχνολογία αιχμής. Όπως οι ίδιοι οι ερευνητές περιγράφουν: "το φαινόμενο placebo ήταν πολύ ισχυρό σε αυτή τη μελέτη"19.
Πως μπορεί απλά και μόνο η θεραπευτική προσδοκία (placebo) να εμφανίζει ισοδύναμα αποτελέσματα με χειρουργικές επεμβάσεις σε καταστάσεις τόσο διαφορετικές όσο η στηθάγχη, η οστεοαρθρίτιδα και η νόσος του Parkinson; Φαίνεται πως ο νους αποτελεί ένα σύστημα ελέγχου για όλες τις διαδικασίες του συμβαίνουν στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων και των ασθενειών. Τα βιοχημικά ίχνη αυτής της επίδρασης μόλις έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά από τους ερευνητές. Γιατί όπως δείχνουν σύγχρονες έρευνες, το placebo φαίνεται να έχει βιολογική βάση, την έκταση της οποίας μόλις έχουμε αρχίσει να αποτιμούμε.
Ο ερευνητής Fabrizio Benedetti διεξήγε ένα πρωτότυπο πείραμα: προκαλούσε τεχνητά πόνο και στην συνέχεια χορηγούσε μορφίνη ως παυσίπονο. Την τελευταία μέρα του πειράματος αντικατέστησε τη μορφίνη με αλατούχο νερό (placebo). Το νερό λειτουργούσε ως αναλγητικό, ισοδύναμο της μορφίνης.
Ο Benedetti απορημένος αποφάσισε να τροποποιήσει το πείραμα. Όταν μαζί με το νερό χορήγησε και ναλοξόνη, το νερό έχασε την αναλγητική του δράση. Αυτή η πειραματική έκβαση οδήγησε τον Benedetti στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο placebo έχει, τουλάχιστον στην αίσθηση του πόνου, βιοχημική δράση. Η ναλοξόνη μπλοκάρει όχι μόνο τη μορφίνη αλλά και τα ενδογενώς παραγόμενα οπιοειδή του οργανισμού20.
Οι ενδορφίνες, η ύπαρξη των οποίων ανακαλύφθηκε το 1974, είναι οπιοειδή που παράγονται στον οργανισμό και λειτουργούν ως ανταγωνιστές του πόνου. Το πείραμα του Benedetti υπονοούσε ότι το placebo προκαλεί την έκκριση ενδορφινών. Το σύστημα των ενδορφινών είναι εξαιρετικά σύνθετο και διακλαδίζεται σε μια πληθώρα μηχανισμών του οργανισμού.
Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει από το πείραμα Benedetti είναι το γιατί οι ενδορφίνες παράγονται όταν ο ασθενής προσδοκεί ότι μέσω μιας παρέμβασης ο πόνος του θα μειωθεί και όχι μόνο όταν ο πόνος είναι υπαρκτός και οι ενδορφίνες ωφέλιμες.
Η υπόθεση Benedetti στηρίχθηκε και από τις έρευνες που έγιναν με τη βοήθεια απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (MRI) αλλά και με τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET) που συσχέτισαν το φαινόμενο placebo με μειωμένη νευρωνική δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την αντίληψη του πόνου21.
Το σύστημα των ενδορφινών φαίνεται να επηρεάζει τη λειτουργία της καρδιάς αλλά και του αναπνευστικού. Ο Benedetti μελέτησε τη β-αδρεναργική δραστηριότητα της καρδιάς σε σχέση με την προκαλούμενη από placebo αναλγησία. Η καρδιά λειτουργούσε με μειωμένους ρυθμούς παρουσία αναλγητικού placebo. Το αναπνευστικό, κάτω από συνθήκες placebo παρουσίαζε καταστολή22.
Αυτές οι αλληλεπιδράσεις δείχνουν τη ζωτική σημασία και το βαθμό πολυπλοκότητας του συστήματος του πόνου και των ενδορφινών. Ο ερευνητής JK Zubieta που μελέτησε και αυτός την ενδορφινική πτυχή του φαινομένου placebo λέει χαρακτηριστικά για το σύστημα των ενδορφινών: ¨είναι πιθανών ένας μηχανισμός που υπάρχει από την αρχή του χρόνου και μας έχει προσδώσει ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα¨
Η βιοχημική δράση του placebo ιχνηλατήθηκε τόσο στην περίπτωση της κατάθλιψης αλλά και στη νόσο του Parkinson.
Με τη βοήθεια της τομογραφίας PET, μετρήθηκε ο μεταβολισμός της γλυκόζης σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου σε ασθενείς με κατάθλιψη. Οι αλλαγές του μεταβολισμού του εγκεφάλου κατά το φαινόμενο placebo ήταν παρόμοιες με αυτές που παρήγαγε η λήψη αντικαταθλιπτικών όπως η Φλουοξετίνη23.
Στη νόσο του Parkinson πάλι, υπάρχουν δείκτες και μελέτες ισχυρής βιοχημικής δράσης του placebo. Ένεση placebo(αλατούχο νερό) σε ασθενείς με νόσο του Parkinson προκαλούσε έκκριση ντοπαμίνης σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου τους που ήταν αντίστοιχη με την έκκριση ντοπαμίνης που προκαλούνταν από χορήγηση αμφεταμινών24.
Ο Benedetti και οι συνεργάτες του έδειξαν επίσης ότι το φαινόμενο placebo προκαλούσε μειωμένη δραστηριότητα σε μονούς νευρώνες στον υποθαλαμικό πυρήνα ασθενών με νόσο του Parkinson25.
Το φαινόμενο placebo είναι λοιπόν υπαρκτό, έχει βιοχημική βάση και υποδηλώνει την εποπτική θέση του νου σε θέματα υγείας. Άνθρωποι που θεωρούν ότι έχουν πάρει θεραπεία αλλά ουσιαστικά έχουν λάβει μια πλασματική θεραπεία παρουσιάζουν αναπάντεχες βελτιώσεις υγείας και σε κάποιες περιπτώσεις πλήρεις θεραπείες. Δεν είναι επισφαλές λοιπόν να ισχυριστούμε ότι στο φαινόμενο placebo πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η ίδια η αντίληψη, ο τρόπος που ο ανθρώπινος νους αντιλαμβάνεται το χώρο και το χρόνο γύρω του αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό, οι κωδικοί και τα σύμβολα που ο έμψυχος υπολογιστής που ονομάζεται νους χρησιμοποιεί για να μεταφράσει τα εξωτερικά και τα ενδογενή ερεθίσματα σε μια συμπαγή πραγματικότητα. Σε μια πρόσφατη έρευνα δηλώθηκε σε ασθενείς ότι είχαν προσβληθεί από επικίνδυνους βακίλους. Στην πραγματικότητα δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Οι ασθενείς ακολούθως έλαβαν πλασματική αντιβίωση (placebo) για την καταπολέμηση της λοίμωξης. Με λίγα λόγια, τα υποκείμενα έλαβαν μια ανύπαρκτη θεραπεία για μια ανύπαρκτη ασθένεια. Και όμως, σε κάποιους από αυτούς τα συμπτώματα της λοίμωξης επέμειναν και μετά τη θεραπεία. Ο νους, είχε μεταφράσει τους φανταστικούς βακίλους σαν κάτι το επικίνδυνο και εκπαίδευσε το σώμα να συμπεριφερθεί όπως αν είχε προσβληθεί από πραγματικούς βακίλους. Στην αντίληψη κάποιων ασθενών, οι συγκεκριμένοι βάκιλοι δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν από την αντιβίωση και το σώμα συνέχισε να μιμείται την λοίμωξη ακόμη και μετά τη θεραπεία placebo26.
Παρά την ισχύ του placebo και τη σημασία του για μια νέα αντίληψη υγείας όπου σώμα και νους αλληλεπιδρούν, πολλοί επιστήμονες συνεχίζουν να το αντιμετωπίζουν σαν ένα ασήμαντο συστηματικό σφάλμα, σαν ένα ταραχοποιό τίποτα. Σύμφωνα με τον ερευνητή του καρκίνου Gershom Zajicek "δεν υπάρχει τίποτε στην φαρμακοκινητική θεωρεί που να μπορεί να ερμηνεύσει το φαινόμενο placebo. Προκειμένου να διατηρηθεί η συνέπεια και συνοχή της θεωρίας, το φαινόμενο placebo θεωρείται ως τυχαίο σφάλμα ή θόρυβος που μπορεί να αγνοηθεί".27
Ένας από τους πιο εμβριθείς ερευνητές του placebo ήταν ο S. Wolf που ήδη από το 1949 είχε δώσει μια επισταμένη περιγραφή του. Ο Wolf υποστήριζε ότι το placebo είχε αντικειμενική βάση και ότι δεν ήταν απλά ένα φανταστικό, υποκειμενικό φαινόμενο. Η ισχύς του δε, ξεπερνούσε σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και αυτή δραστικών φαρμάκων. Είχε ακόμη περιγράψει και τη φαρμακομιμητική του δράση. Και προχώρησε ακόμη περισσότερο. Όπως ο ίδιος περιγράφει μισό αιώνα πριν: οι μηχανισμοί του σώματος είναι ικανοί να αντιδρούν όχι μόνο σε άμεσο φυσιολογικό και χημικό ερεθισμό αλλά επίσης και σε συμβολικά ερεθίσματα, σε λέξεις και συμβάντα που έχουν κατά κάποιο τρόπο αποκτήσει ειδικό νόημα για το άτομο"28.
Αυτός είναι ο λόγος που ένα χάπι εκτός από δραστική ουσία είναι και ένα θεραπευτικό σύμβολο και ο νους το αντιλαμβάνεται ως τέτοιο αντιδρώντας θεραπευτικά ακόμη και σε μη δραστικά χάπια (nocebo). Αυτός είναι ο λόγος που ο βάκιλος εκτός από μικροοργανισμός είναι και σύμβολο επικινδυνότητας και ο οργανισμός αντιδρά ακόμη και όταν αυτός δεν είναι πραγματικός (nocebo). Το αντίθετο του placebo φαινόμενο, το nocebo ίσως να εμπλέκεται ακόμη και στην μικροβιακή αντίσταση, στη δύναμη δηλαδή των μικροοργανισμών να προσαρμόζονται και να καθιστούν μια θεραπεία προοδευτικά αναποτελεσματική. Ίσως είναι η αντίληψη Gestalt, η συλλογική, η συνισταμένη αντίληψη για την πραγματικότητα που από τη στιγμή που ένα φάρμακο ή μια θεραπεία αρχίζει να γίνεται αναποτελεσματική, την παροπλίζει ακόμη περισσότερο. Τα φαινόμενα placebo και nocebo μπορεί να αποδειχτούν κεφαλαιώδη όχι μόνο για την ατομική αλλά και για τη δημόσια υγεία και να αποτελέσουν την επιστημονική βάση για μια νέα αντίληψη υγείας. Μια νέα ιατρική που ταιριάζει με το όραμα του Wolf κατατεθειμένο ήδη από τη δεκαετία του 50: "στο μέλλον τα φάρμακα θα εκτιμούνται όχι μόνο αναφορικά με τη φαρμοκολογική τους δράση αλλά επίσης και σε σχέση με τις άλλες δυνάμεις που υπάρχουν και στις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτά χορηγούνται."

Πέντε αιώνες πριν ο Παράκελσος έγραψε: Πρέπει να ξέρετε ότι η θέληση είναι ένας ισχυρός σύμμαχος της ιατρικής". Η επιστημονική μας υπεροψία μας έκανε να αγνοήσουμε τα διδάγματα του παρελθόντος.

Απόσπασμα β) Μια κοινωνία εξαρτημένη από ουσίες

Ας είμαστε για μια στιγμή ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Από τη μία είμαστε μια φαρμακοεξαρτώμενη κοινωνία, πολλοί από μας συνδέουν και εξαρτούν τη ζωή τους από τα φάρμακα, πολλές φορές καταχρηστικά, όταν έχουμε δεκάδες άλλες μη φαρμακευτικές, προληπτικές κυρίως επιλογές και από την άλλη καταδικάζουμε όχι μόνο εκείνες τις ¨παράνομες¨ ουσίες που προκαλούν εξάρτηση αλλά και στηλιτεύουμε, περιθωριοποιούμε και φυλακίζουμε τους χρήστες τους. Μας μάθανε κάποια χημικά να τα αποκαλούμε φάρμακα και κάποια άλλα ναρκωτικά και αυτή η διάκριση δεν γίνεται με καθαρά επιστημονικά κριτήρια. Πάρτε για παράδειγμα το ριταλίν που δίνεται σε παιδιά για την αντιμετώπιση της “ADHD” και είναι ουσιαστικά αμφεταμίνη: Όταν συνταγογραφείται είναι φάρμακο και το παιδί αναγκάζεται από την ιατρική εξουσία και τον ιατρικό περίγυρο να το παίρνει, όταν όμως αμφεταμίνες με παρόμοια δράση πουλιούνται στο δρόμο γίνονται ναρκωτικά και οι χρήστες τους τιμωρούνται επειδή ακριβώς τα παίρνουν. Ή σκεφτείτε την κοκαΐνη. Πόσοι γνωρίζουν ότι τον δέκατο ένατο αιώνα πολλοί από τους ψυχιάτρους (ανάμεσα τους και ο Φρόυντ) ήταν όχι μόνο μανιώδεις χρήστες της αλλά και ένθερμοι υποστηρικτές της θεραπευτικής της αξίας; Ακόμη και η απεξάρτηση από τα ναρκωτικά γίνεται με ένα άλλο ναρκωτικό, τη μεθαδόνη. Είναι καιρός να το αντιληφθούμε: Είμαστε μια κουλτούρα ναρκεμπορίας, νόμιμης ναρκεμπορίας. Απλά αλλάζουμε κατά βούληση τις λέξεις και το νομικό και ηθικό πλαίσιο. Ο ψυχίατρος Loren Mosher περιέγραψε ακριβώς αυτή τη θεμελιώδη υποκρισία λέγοντας: ¨Δυστυχώς, ο APA (ο αμερικανικός ψυχιατρικός σύλλογος) αντανακλά και ενισχύει, με λόγια και με πράξεις την ναρκοεξαρτώμενη κοινωνία μας. Ωστόσο, βοηθά να διεξαχθεί ο πόλεμος κατά των ¨ναρκωτικών¨ (αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι στην αγγλική γλώσσα οι λέξεις φάρμακο και ναρκωτικό είναι ταυτόσημες:Drug). Οι πελάτες ¨διπλής διάγνωσης¨ αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για τον τομέα, αλλά όχι εξαιτίας των ¨καλών¨ ναρκωτικών που τους γράφουμε. Τα ¨κακά¨ ναρκωτικά είναι αυτά που αποκτούνται χωρίς συνταγή¨29.
Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω μια ισοπεδωτική και ολοκληρωτική χρήση, κατάχρηση, ή απαγόρευση ουσιών. Αυτό που υποστηρίζω είναι ότι αν δεν απομακρύνουμε αυτό το παραπέτασμα υποκρισίας και ηθικού χρωματισμού μιας χρήσης, οποιασδήποτε χρήσης, αν δεν απομακρύνουμε την ¨παιδαγωγική¨ πρακτική του να κάνουμε τους άλλους να νιώθουν άσχημα ή να τιμωρούνται για αυτό που σε εμάς δεν αρέσει ή δεν αποδεχόμαστε, αν δεν απομακρύνουμε το ηθικό στίγμα, δεν πρόκειται ποτέ να έχουμε καθαρή εικόνα των προβλημάτων και της επίλυσής τους. Η αρρώστια δεν αναπτύσσεται ¨ηθικά¨, ούτε θεραπεύεται ¨ηθικά¨. Στην υγεία δεν υπάρχουν ηθικές καταστάσεις, υπάρχουν βιολογικές, νοητικές και συναισθηματικές καταστάσεις. Όταν όμως η πολιτεία, οι αρμόδιοι φορείς ή η ιατρική επιβάλλουν συμπεριφορές και προτάσσουν την¨ ηθική¨ πλευρά των θεμάτων τότε αυτοί είναι ηθικά υπόλογοι.
Οι απαγορεύσεις και τα ταμπού υπάρχουν για να προστατεύουν ανώριμες κοινωνίες που δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν τον εαυτό τους. Οι προηγμένες κοινωνίες αυτορυθμίζονται και αναπροσδιορίζονται συνεχώς. Αυτό σημαίνει πρόοδος και εξέλιξη.
Η ηθική χροιά του θέματος των ναρκωτικών, τα κοινωνικά ναρκοπέδια και συρματοπλέγματα έχουν οδηγήσει πέρα από τα ακόλουθά τους κοινωνικά προβλήματα και σε μια καθαρά ιατρική ανεπάρκεια: Την απαγόρευση της θεραπευτικής χρήσης της κάνναβης στην ιατρική, οι δραστικές ουσίες της οποίας φέρουν μοναδικά οφέλη στη διαχείριση του χρόνιου πόνου, οφέλη που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που συζούν καθημερινά με τον πόνο και με άλλα δυσάρεστα συμπτώματα. Υποκριτικά όμως διαλέξαμε να κάνουμε την κάνναβη ταμπού. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι το αν σπρώχνουμε ναρκωτικά. Αυτό το κάνουμε μανιωδώς. Το κρίσιμο ερώτημα είναι σε ποιον ανήκουν τα ναρκωτικά που σπρώχνουμε.

α) Τι δε σας λένε οι γιατροί για τη θεραπευτική χρήση της κάνναβης

Η κάνναβη δεν είναι κάποιο πρωτόγνωρο συνθετικό ναρκωτικό που βγήκε από τα εργαστήρια τρελαμένων για κέρδη ναρκοβαρόνων. Η κάνναβη είναι μαζί μας για χιλιάδες χρόνια. Έχει προμηθεύσει τον πολιτισμό μας με πολύτιμες πρώτες ύλες, σκοινί, υφάσματα κ.α και μας έχει εφοδιάσει με τη δυνατότητα να ξορκίζουμε μέρος του χρόνιου πόνου που μαστίζει τις ζωές κάποιον από μας. Αν και η ψυχαγωγική χρήση της κάνναβης δεν υποστηρίζεται ή προτείνεται από τον συγγραφέα η θεραπευτική χρήση της κάνναβης είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα.
Η χρήση της κάνναβης ήταν κατά το μεγαλύτερο της ανθρώπινης ιστορίας πολιτισμικά και ιατρικά αποδεκτή.
Η δαιμονοποίηση της έγινε σχετικά πρόσφατα στην ανθρώπινη ιστορία και οι εναρκτήριες αιτίες της δεν ήταν ιατρικά επιχειρήματα αλλά ως συνήθως κοινωνικές προκαταλήψεις και φυλετικές διακρίσεις. Στις αρχές του 20ού αιώνα χρησιμοποιήθηκε για να ¨προστατευτεί¨ η Αμερική από τους Μεξικανούς μετανάστες (συχνούς χρήστες κάνναβης) και στη συνέχεια από την αφροαμερικάνους μουσικούς της τζαζ (επίσης συχνούς χρήστες κάνναβης) και από τον ¨κακό¨ και ¨ανήθικο¨ πολιτισμό που αυτοί παρήγαγαν. Η απαγόρευση της κάνναβης υποστηρίχτηκε από τον μεγαλοεκδότη Randolph Hearst που δεν ήθελε τη κάνναβη ως ανταγωνιστή στη μεγάλη επιχείρηση χαρτιού που είχε στήσει και από τις φαρμακευτικές εταιρείες που δεν ήθελαν να ανταγωνίζονται με μια φθηνή και εύκολα προσβάσιμη ουσία που δεν μπορούσε να πατενταριστεί και που μπορεί να καλλιεργηθεί ακόμη και στο σπίτι30. Όπως είναι και τώρα έτσι και τότε τα επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν δεν χρειάζονταν να αληθή για να κερδίσουν την υποστήριξη και τη συμπάθεια της κοινής γνώμης. Αρκούσε να ναι αληθοφανή, να μοιάζουν αξιόπιστα και να κάνουν επίκληση στο πιο πρωτόγονο μέρος της ανθρώπινης φύσης, το φόβο αντί να κάνουν έκκληση στην εξελικτικά ανώτερη δύναμη της διάνοια και της διαύγειας. Ακόμα και όταν οι άνθρωποι είναι πεπαιδευμένοι τόσο ώστε αναλύσουν και να συμφωνήσουν με το Λόγο μπορούν πάντα πιο εύκολα να ταυτιστούν και να συμπαρασυρθούν από το φόβο. Σήμερα, χιλιάδες κατά τα άλλα νομοταγείς πολίτες φυλακίζονται ως κοινοί εγκληματίες και χιλιάδες ασθενείς στερούνται τις θεραπευτικές ιδιότητες της κάνναβης, λόγω του ηθικού στίγματος που έχει προσκολληθεί σ’ αυτήν και μιας απαγορευτικής κουλτούρας που ήταν, είναι και θα είναι εχθρός των ατομικών δικαιωμάτων και της ελευθερίας της επιλογής.
Η κάνναβη, αντίθετα με ότι συχνά πιστεύεται δεν είναι εντελώς αβλαβής, έστω και θεωρητικά. Με εξαίρεση τις ανεπιθύμητες παρενέργειες που δεν σχετίζονται με την ίδια την κάνναβη, αλλά με αναπνευστικά προβλήματα που συνδέονται με το κάπνισμα, οι περισσότερες από αυτές είναι ήπιες και παροδικές. Η χρήση κάνναβη μπορεί να έχει ακόμη και κάποιες πιο σοβαρές συνέπειες όπως η επιδείνωση της εξέλιξης της ίνωσης του ήπατος, η πρόκληση ψυχωτικών επεισοδίων31 και η ήπια καταστολή του ανοσοποιητικού32. Αλλά ακόμη και μερικές από αυτές τις ανεπιθύμητες παρενέργειες μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε διαγνωστικές και θεραπευτικές ευκαιρίες: Τα ψυχωτικά επεισόδια που προκαλούνται από την κάνναβη έχουν προταθεί ως προγνωστικά ψυχιατρικά εργαλεία33, ενώ οι ανοσοτροποποιητικές ιδιότητες του συστήματος των ενδοκανναβινοειδών μπορεί να εγκαινιάσουν ένα νέο μεγάλο κεφάλαιο στην θεραπευτική των αυτοάνοσων νοσημάτων: Το κανναβινοειδές σύστημα στο κεντρικό νευρικό σύστημα έχει καταδειχθεί ότι αυτορρυθμίζει την αυτοάνοση φλεγμονή, υπονοώντας εφαρμογές των κανναβινοειδών στην αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας34! Τα κανναβινοειδή ερευνώνται επίσης για τη θεραπεία άλλων αυτοάνοσων διαταραχών και αλλεργιών35. Το ενεργό συστατικό της κάνναβης, η Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη (THC) έχει αποδειχθεί ότι αναστέλλει το σχηματισμό ¨των πλακών Αλτζχάιμερ¨, επιβραδύνοντας ή, ενδεχομένως, σταματώντας την εξέλιξη αυτής της εκφυλιστικής σχεδόν αθεράπευτης ασθένειας. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα: ¨Σε σύγκριση με τα υπάρχοντα εγκεκριμένα φάρμακα που συνταγογραφούνται για τη θεραπεία της νόσου του Alzheimer, η THC είναι ένας σημαντικά ανώτερος αναστολέας της Aβ συγκέντρωσης, και αυτή η μελέτη παρέχει ένα μέχρι πρότινος μη αναγνωρισμένο μοριακό μηχανισμό μέσω του οποίου τα μόρια των κανναβινοειδών μπορεί να επηρεάσουν άμεσα την εξέλιξη αυτής της εξουθενωτικής νόσου¨. Μια άλλη μελέτη επέδειξε ανάπτυξη νευρώνων στον ιππόκαμπο των αρουραίων να επάγεται από τη χορήγηση υψηλών δόσεων ενός συνθετικού καναβινοειδούς σε συνδυασμό με το ενδοκανναβινοειδές ανανταμίδη36. Ενώσεις κάνναβης έχουν παρουσιάσει μια δυναμική στην αναστολή των καρκίνων του πνεύμονα (in vitro και σε ζωικά μοντέλα) 37, του μαστού38 και του εγκεφάλου. Στον καρκίνο του εγκεφάλου, ιδίως, η THC προωθείται την αυτοφαγία των καρκινικών κυττάρων αφήνοντας τα υγιή κύτταρα ανέπαφα39. Ένας γενναίος καινούριος κόσμος θεραπευτικών δυνατοτήτων των κανναβινοειδών ανοίγεται μπροστά μας. Η κάνναβη είναι επίσης ανεκτίμητη σε χρόνια ή ανθεκτική στα φάρμακα διαχείριση του πόνου και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής ασθενών με συγκεκριμένα και χρόνια προβλήματα υγείας. Παρά την ήπια καταστολή του ανοσοποιητικού που προκαλείται από την κάνναβη που είναι πιθανώς μια αντένδειξη στους ασθενείς με AIDS, η χρήση της κάνναβης βρέθηκε να είναι επωφελής τόσο στην AIDS ανορεξία όσο και στον σχετιζόμενο με το AIDS νευροπαθητικό πόνο. Η χρήση κάνναβη έχει αποδειχθεί να είναι ευεργετική και στη ναυτία (ιδιαίτερα στην ανθεκτική στα φάρμακα ναυτία που προκαλείται από τη χημειοθεραπεία), στον έμετο, στην απώλεια βάρους και στο προεμμηνορροϊκό σύνδρομο. Της έχουν επίσης αποδοθεί και αντιοξειδωτική δράση40 41.

Μετά την ποινικοποίηση, η κάνναβη υπέστη πρόσθετα και ιατρικοποίηση. Αντί να αδειοδοτηθούν οι ασθενείς που την έχουν ανάγκη ώστε να μπορούν ακόμη και να την καλλιεργήσουν για την προσωπική τους θεραπευτική χρήση, η παραγωγή των ενδοκανναβινοειδών ανατέθηκε για μια ακόμη φορά στη φαρμακοβιομηχανία. Κανναβινοειδή σκευάσματα όπως το Nabinol, το Marinol και το Sativex που δεν έχουν την πολύ επιθυμητή άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων που η εισπνοή εξατμισμένης κάνναβης έχει, έχουν προωθηθεί ως νόμιμες ιατρικές μορφές κάνναβης. Η πολιτεία στο ρόλο τσέλιγκα και οι φαρμακευτικές να φυλάν το κοπάδι. Όλος ο έλεγχος και η αυτονομία να αφαιρείται από τον πολίτη και τον ασθενή και να μετατοπίζεται κεντρικά. Χθες ήταν η δαιμονική κάνναβης που πέρασε στα χέρια των φαρμακευτικών. Σήμερα τα συμπληρώματα διατροφής. Αύριο τι; Το τσάι, χαμομήλι, η μέντα, η ρίγανη;

Η σχέση οφέλους / κινδύνου των κανναβινοειδών ενώσεων και της ίδιας της κάνναβης είναι πολύ ελκυστική και ανώτερη από αυτή άλλων συνθετικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία σοβαρών ιατρικών καταστάσεων. Η κάνναβη φαίνεται να είναι ένας ¨θαυματουργός¨ πολυσχιδής θεραπευτικός παράγοντας και η θεραπευτική της χρήση θα έπρεπε να χαιρετίζεται ως εξόχως σημαντική από τους επιστήμονες, τους ασθενείς και τους συγγενείς τους σε όλο τον κόσμο. Αντ’ αυτού, το κοινωνικό και νομικό στίγμα που έχει αποδοθεί σε αυτή έχει παρακωλύσει τις σχετικές έρευνες. Είναι και πάλι ένας αγώνας της πολιτικής εναντίον της επιστήμης, των προκαταλήψεων ενάντια στο λόγο, των μύθων εναντίον των δεδομένων. Ποιος εχέφρων άνθρωπος θα μπορούσε ποτέ να συγκρίνει το προφίλ της νόσου του Αλτσχάιμερ, ή του καρκίνου ή της σκλήρυνσης κατά πλάκας, ή του χρόνιου ανθεκτικού στα φάρμακα πόνου, και πολυάριθμων άλλων καταστάσεων υγείας όπου η κάνναβη θα μπορούσε να έχει ή ήδη έχει ευεργετικές εφαρμογές, με το προφίλ των παρενεργειών από τη χρήση κάνναβη; Πόσο μακριά μπορεί να πάει η υποκρισία, η βλακεία και ο παραλογισμός;

Οι εκατοντάδες θεραπευτικές εφαρμογές και δυνατότητες της κάνναβης ακόμη και σε καταστάσεις υγείας όπου δεν υπάρχουν ελκυστικές, ή αποτελεσματικές θεραπείες μας αφήνει άφωνους μπροστά στην έκταση που η ανθρώπινη ηλιθιότητα και η ξεροκεφαλιά, η πολιτική και οικονομική φαυλότητα και απρέπεια και η επιστημονική δουλεία και υποδούλωση μπορούν να σταματήσουν την ιατρική πρόοδο

1 Rosenweig P, Brohier S, Zipfel A. The placebo effect in healthy volunteers: influence of the experimental conditions on the adverse events profile during phase I studies. Clin Pharmacol Ther 1993;54:578-83.

2 Schweiger A, Parducci A, Pav J. Nocebo:the psychologic induction of pain. Biol Sci 1981;16:140-3.

3 Everson SA, Kaplan GA, Goldberg DE, Salonen R, Jukka T. Hopelessness and a 4-year progression of carotid atherosclerosis: the Kuopio ischemic heart disease risk factor study. Arterioscler Thromb Biol 1997;17:1490-5.

4Glassman AH, Shapiro A. Depression and the course of coronary artery disease. Am J Psychiatry 1998;155:4-11

5Pollit RA, Daniel M, Kaufman JS, Lynch JW, Salonen GT, Kaplan GA, Mediation and modification of the association between hopelessness, hostility and progression of carotid atheroschlerosis J. Behav. Med. 2005 Feb; 28(1):53-64

6 Smith TW, Ruiz JM. Psychosocial influences on the development and course of coronary heart disease: current status and implications for research and practice. J Consult Clin Psychol. 2002 Jun; 73(3):459-62.

7Schliefer SJ, Keller SE, Camerino M,Thornton JC, Stein M. Suppression of lymphocyte stimulation following bereavement. JAMA 1983;250:374-7.

8 Past and present of ''what will please the lord'': an updated history of the concept of placebo.Minerva Med. 2005 Apr;96(2):121-4

9 Beecher HK. The powerful placebo. J Am Med Assoc. 1955 Dec 24;159(17):1602-6

10 Kirsch, Irving; Sapirstein, Guy. Listening to Prozac but hearing placebo: A meta-analysis of antidepressant medication. Prevention & Treatment. 1(1), Jun 1998

11Blackwell B, Bloomfield SS, Buncher CR. Demonstration to medical students of placebo responses and non-drug factors. Lancet 1972;13:1-11.
Buckalew LW, Coffield KE. An investigation of drug expectancy as a function of capsule colour and size and preparation form. J Clin Psychopharmacol 1982;2:245-8.

12 Bruno Klopfer, “Psychological variables in human cancer,”Journal of Projective Techniques and Personality Assessment, 21 (1957), 331-340

13Τhe Νew Υork Τimes, Placebo effect can last for years, Αpril 16, 1997, Wednesday

14 Benedetti F, Amanzio M, Baldi S, Casadio C, Cavallo A, Mancuso M, Ruffini E, Oliaro A, Maggi G. The specific effects of prior opioid exposure on placebo analgesia and placebo respiratory depression. Pain. 1998 Apr;75(2-3):313-9

15 BBC News, Placebo effect shocks allergy drugs maker, Μonday, July 5, 1999

16 Barsky AJ, et al. “Nonspecific Medication Side Effects and the Nocebo Phenomenon,” Journal of the American Medical Association (Feb. 2002): Vol. 287, No. 5, pp. 622–27.

17 Hahn RA. “The Nocebo Phenomenon: The Concept, Evidence, and Implications for Public Health,” Preventive Medicine (Sept.-Oct. 1997): Vol. 26, No. 5, pp. 607–11.

Spiegel H. “Nocebo: The Power of Suggestibility,” Preventive Medicine(Sept.-Oct. 1997): Vol. 26, No. 5, pp. 616–21.
 
18 Cobb LA, Thomas GI, Dillard DH, Merendino KA, Bruce RA.. An evaluation of internal-mammary-artery ligation by a double-blind technic. N.Eng J Med 1959 May 28;260(22):1115-8

19 McRae C, Cherin E, Yamazaki TG, Diem G, Vo AH, Russell D, Ellgring JH, Fahn S, Greene P, Dillon S, Winfield H, Bjugstad KB, Freed CR. Effects of perceived treatment on quality of life and medical outcomes in a double-blind placebo surgery trial. Arch Gen Psychiatry. 2004 Apr;61(4):412-20. Erratum in: Arch Gen Psychiatry. 2004 Jun;61(6):627

20 Benedetti F.The opposite effects of the opiate antagonist naloxone and the cholecystokinin antagonist proglumide on placebo analgesia.Pain. 1996 Mar;64(3):535-43.

21Wager TD, Rilling JK, Smith EE, Sokolik A, Casey KL, Davidson RJ, Kosslyn SM, Rose RM, Cohen JD. Placebo-induced changes in FMRI in the anticipation and experience of pain. Science. 2004 Feb 20;303(5661):1162-7.
Lieberman MD, Jarcho JM, Berman S, Naliboff BD, Suyenobu BY, Mandelkern M, Mayer EA. Related Articles,The neural correlates of placebo effects: a disruption account.Neuroimage. 2004 May;22(1):447-55  
22Pollo A, Vighetti S, Rainero I, Benedetti F. Placebo analgesia and the heart. Pain. 2003 Mar;102(1-2):125-33.
Benedetti F, Amanzio M, Baldi S, Casadio C, Cavallo A, Mancuso M, Ruffini E, Oliaro A, Maggi G. The specific effects of prior opioid exposure on placebo analgesia and placebo respiratory depression.Pain. 1998 Apr;75(2-3):313-9.

23 Mayberg HS, Silva JA, Brannan SK, Tekell JL, Mahurin RK, McGinnis S, Jerabek PA. The functional neuroanatomy of the placebo effect.Am J Psychiatry. 2002 May;159(5):728-37.

24 De la Fuente-Fernandez R, Phillips AG, Zamburlini M, Sossi V, Calne DB, Ruth TJ, Stoessl AJ. Dopamine release in human ventral striatum and expectation of reward.
Behav Brain Res. 2002 Nov 15;136(2):359-63.

25 Benedetti F, Colloca L, Torre E, Lanotte M, Melcarne A, Pesare M, Bergamasco B, Lopiano L. Placebo-responsive Parkinson patients show decreased activity in single neurons of subthalamic nucleus.Nat Neurosci. 2004 Jun;7(6):587-8. Epub 2004 May 16.

26 Lynoe N. Placebo is not always effective against nocebo bacilli. The body-mind interplay still wrapped in mystery Lakartidningen. 2005 Sep 19-25;102(38):2627-8

27Gershom Zajicek The placebo effect is the healing force of nature. The Cancer Journal - Volume 8, Number 2 (March-April 1995)

28 Wolf, S., "Effects of Suggestion and Conditioning on the Action of Chemical Agents in Human Subjects; The Pharmacology of Placebos", Journal of Clinical Investigation, Vol.29, No.1, (January 1950), pp.100-109

29 http://www.moshersoteria.com/resig.htm Letter of resignation from the American Psychiatric Association, Loren R. Moshen

30 http://www.scribd.com/doc/13463979/Fear-and-Loathing-in-Cannabis-Country

31 Cannabis-induced psychosis and subsequent schizophrenia-spectrum disorders: follow-up study of 535 incident cases Mikkel Arendt, MScPsych, Raben Rosenberg, DMSci, Leslie Foldager, MSc, Gurli Perto The British Journal of Psychiatry (2005) 187: 510-515

32 Suppression of the humoral immune response by cannabinoids is partially mediated through inhibition of adenylate cyclase by pertussis toxin-sensitive G-protein coupled mechanism Kaminski N. E. ; Koh W. S. ; Yang K. H. ; Lee M. ; Kessler F. K. Biochemical pharmacology 1994, vol. 48, no10, pp. 1899-1908

33 Cannabis-induced psychosis and subsequent schizophrenia-spectrum disorders: follow-up study of 535 incident cases Mikkel Arendt, MScPsych, Raben Rosenberg, DMSci, Leslie Foldager, MSc, Gurli Perto The British Journal of Psychiatry (2005) 187: 510-515

34 Direct suppression of CNS autoimmune inflammation via the cannabinoid receptor CB1 on neurons and CB2 on autoreactive T cells, Katarzyna Maresz, Gareth Pryce, Eugene D Ponomarev, Giovanni Marsicano, J Ludovic Croxford, Leah P Shriver, Catherine Ledent, Xiaodong Cheng, Erica J Carrier, Monica K Mann, Gavin Giovannoni, Roger G Pertwee, Takashi Yamamura, Nancy E Buckley, Cecilia J Hillard, Beat Lutz, David Baker & Bonnie N Ditte, Nature Medicine 13, 492 - 497 (2007)

35 http://www.newscientist.com/article/dn12016-cannabis-compound-reduces-skin-allergies-in-mice.html

36 Cannabinoids promote embryonic and adult hippocampus neurogenesis and produce anxiolytic- and antidepressant-like effects Jiang W, Zhang Y, Xiao L, et al The Journal of Clinical Investigation 115 (11): 3104–16 (November 2005)

37 American Association for Cancer Research (2007, April 17). Marijuana Cuts Lung Cancer Tumor Growth In Half, Study Shows

38 "Cannabidiol as a novel inhibitor of Id-1 gene expression in aggressive breast cancer cells" McAllister SD, Christian RT, Horowitz MP, Garcia A, Desprez PY, Molecular Cancer Therapeutics 6 (11): 2921–7 (November 2007).

39 "Cannabinoid action induces autophagy-mediated cell death through stimulation of ER stress in human glioma cells, Salazar M, Carracedo A, Salanueva IJ, et al. ". The Journal of Clinical Investigation 119 (5): 1359–72 (May 2009).

40 "Dronabinol and marijuana in HIV-positive marijuana smokers. Caloric intake, mood, and sleep". Haney M, Gunderson EW, Rabkin J, et al, Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes 45 (5): 545–54 (August 2007)

41 "Short-term effects of cannabinoids in patients with HIV-1 infection: a randomized, placebo-controlled clinical trial". Abrams DI, Hilton JF, Leiser RJ, et al. Annals of Internal Medicine 139 (4): 258–66.

(August 2003)

Read More »

Βιβλία: "Τα άγρια ζώa της πόλης" (μια πολιτiκή αλληγορία τρόμου)

Ήξερα ότι μια μέρα, η ήρεμη λιμνούλα της ελληνικής κοινωνίας θα ταρασόταν, ότι το τέλμα της μέρας που ξέχασε να δύσει δεν ήταν αιώνιο. Το ξερα με όλο μου το είναι. Το φώναζα με όλο μου το είναι. Κανείς δεν με άκουγε. Το βιβλίο αυτό είναι η κατάθεση μιας κραυγής που με ανάγκασαν να στρέψω προς τα μέσα. Η αγωνία μου για τους ανθρώπους που θα χαναν τον κόσμο τους. Το ράπισμα που γύρισε σε μένα...

__Τα άγρια ζώα της πόλης__

Πέτρος Αργυρίου, εκδ. ΟXY

Έτος γραφής 2003. Έτος έκδοσης 2008

Αποσπάσματα

α)

Έχετε δει ποτέ μια κηρήθρα; Εννοώ να την πιάσετε στα χέρια σας, να το ζυγίσετε, να τρυπώσετε με το βλέμμα σας μέσα στα διαμερίσματά της. Αν το κάνετε, σας βεβαιώ, έχετε τον κόσμο στα χέρια σας. Γιατί ο κόσμος δεν είναι τίποτε άλλο από μια κηρήθρα, διαμερισματοποιημένος για εργάτες, βασίλισσες και κηφήνες.

Περίεργο. Οι κηρήθρες είναι μελωμένα μαθηματικά, αυστηρά αρχιτεκτονημένες γεωμετρίες. Κι όμως, στην κηρήθρα της ανθρώπινης κοινωνίας ελάχιστοι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τα μαθηματικά. Η αμάθεια τους όμως δεν τους εμποδίζει να εκτελούν τα βασικά τους μαθηματικά πάνω σε ανθρώπους, να κάνουν στους πληθυσμούς αφαιρέσεις και διαιρέσεις. Είναι πολλοί αυτοί που διαιρούν, διαχωρίζουν τους ανθρώπους σε καλούς και κακούς, σε όμορφους και άσχημους, σε πλούσιους και φτωχούς και μετά αφαιρούν αυτούς που υπολείπονται από την κηρήθρα. Εγώ πάλι ακολουθώ την πτώση της κηρήθρας που με την κρούση ανοίγει στα δύο. Έτσι, με την πτώση μου, ο κόσμος χωρίστηκε στα δύο, σχίστηκε σε ανθρώπους που μπορούν να δίνουν πόνο και σε αυτούς που τον δέχονται. Εγώ βρίσκομαι ακόμη στη μέση, στο σημείο που με την κρούση δέχεται την περισσότερη πίεση, στο σημείο που σπάει πρώτο: Δίνω και παίρνω πόνο. Αυτό είναι το ισοζύγιο μου στην κηρήθρα των ανθρώπων που το μέλι της είναι ο ίδιος ο πόνος.

Και ξέρεται κάτι; Μου αρέσει να βρίσκομαι εκεί, εκεί στο σημείο 0, στο ρήγμα του σπασμένου κόσμου. Μ’ αρέσει να γεύομαι μέλι και πόνο μαζί, πληγή που σχίζεται και θρέφει ταυτόχρονα.

Αυτή τη στιγμή καθώς κάθομαι σε ένα στενό δωμάτιο νιώθω το ρήγμα να ανοίγει το πελώριο στόμα του. Είναι περίεργο πως τόσο μεγάλα συμβάντα διαδραματίζονται σε τόσο στενάχωρα δωμάτια. Ίσα που χωρά ένας άνθρωπος εδώ μέσα. Υπάρχει ένας εκνευριστικός, επαναλαμβανόμενος ήχος, ένας υγρός θόρυβος, κάτι που συνεχώς σταλιάζει. Σίγουρα δεν είναι μέλι. Ο ήχος θυμίζει υδραυλικά που στάζουν, φέρνει στο νου εικόνες από τη ζωή φτωχών συγγραφέων που περνούν τον τελευταίο τους χειμώνα σε δωμάτια χωρίς θέρμανση. Ο ήχος είναι παχύς, δεν μπορεί να είναι νερού. Κοιτάζω περίεργος κάτω. Νησίδες αίματος πάνω σε λευκό χαρτί. Γιατί το κανα; Γιατί έδωσα σε εκείνο το πολύτιμο κόκκινο υγρό την αιχμηρή βίζα για να μεταναστεύσει έξω από το σώμα μου; Το ρήγμα έφτασε στο δέρμα, πέρασε το υποδόριο και το σχισε. Διψάς για αίμα σπασμένε κόσμε; Θρέψου. Πιες το όλο. Άσε μόνο λίγο χρόνο να σκεφτώ. Λίγο χρόνο για μπόλικο αίμα. Τϊμιο ακούγεται.

Κοιτάζω το αίμα να αυλακώνει το δέρμα μου και παρακολουθώ τις σκέψεις μου να φυγοκεντρούνται μαζί του, να τρέχουν να κρυφτούν σε μια ζεστή αγκαλιά. Θυμάμαι τη Ροδούλα να λάμπει σε έναν κόσμο πορφυρό…

Η αρχή

Πολλές φορές είναι αστείο να σκέφτεσαι πόση επίδραση έχουν τα τυχαία γεγονότα στη διαδρομή της ιστορίας. Πάρτε για παράδειγμα εμένα: Δύο χρόνια πριν. Ήμουν ένας συνηθισμένος άνθρωπος σε ένα επαγγελματικό ταξίδι όταν τράκαρα με το τυχαίο. Το αμάξι γλίστρησε πάνω σε λάδια στο δρόμο, βγήκε εκτός πορείας, ντελαπάρησε και έμεινε έτσι, σαν ανήμπορη, αναποδογυρισμένη χελώνα. Σε τέτοιες καταστάσεις δεν προλαβαίνεις να δεις τίποτε. Μόνο εύχεσαι, βλέπεις τον χρόνο να τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και δεν προλαβαίνεις να αντιδράσεις, ούτε καν να τρομάξεις. Όταν σε ρωτήσουν τι έγινε δεν έχεις παρά μια ελάχιστη ιδέα. Είσαι ζωντανός. Τραυματισμένος, πονάς παντού, αλλά ζωντανός. Χαίρεσαι, ο πόνος σημαίνει ζωή. Χάνεις τις αισθήσεις σου και μπαίνεις σε ένα σκοτεινό τούνελ. Όταν βγαίνεις, δύο μήνες μετά, βρίσκεις τον εαυτό σου απορημένο και γυψωμένο σε ένα θάλαμο νοσοκομείου.

Είσαι ζωντανός σκέφτεσαι για μια ακόμη φορά και κοιμάσαι ήσυχος.

Ο σύγχρονος Λάζαρος

Μυρωδιά χλωρίνης, μυρωδιά νοσοκομείου, το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεσαι όταν ξυπνάς. Μετά βλέπεις: άσπρο, άσπρο χρώμα παντού, στα σεντόνια, στις ποδιές, στα πλαστικά γάντια. Θολές μορφές να σε περιβάλλουν. Εστιάζεις με κόπο το βλέμμα σου. Ένα πρόσωπο γνωστό, γνώριμο βρίσκεται στο προσκεφάλι σου. Η γυναίκα σου, σου χαμογελάει. Είναι τρομαγμένη, σοκαρισμένη από την αναπάντεχα άσχημη πλευρά της ζωής, από το ανφάς της που ποτέ πριν δεν είχε γνωρίσει. Αρρώστια, πόνος θάνατος. Τα μάτια της είναι θλιμμένα, είναι χαρούμενη όμως που τελικά ξύπνησες. Προσπαθεί να κρύψει την λύπη της, την αγωνία της. Θέλει να την βλέπεις να φοράει το αισιόδοξο της χαμόγελο, μόνο αυτό. Ποτέ της δεν ήταν καλή στο να προσποιείται. Από αγάπη και συμπόνια παίζεις και συ το παιχνίδι της. Της λες κάτι αισιόδοξο, κάτι σαν όλα θα πάνε καλά και αυτή ξαλαφρωμένη πέφτει πάνω στην αγκαλιά σου και κλαίει. Το μυαλό σου αδυνατεί να ανταποκριθεί στο ξέσπασμά της, επιδίδεται σε ένα σωρό ετερόκλητες σκέψεις. Σκέφτεται ότι το κλάμα της θα νοτίσει τους γύψους, θα τους σκληρύνει τόσο που μετά δεν θα μπορείς να τους βγάλεις. Μα δεν τολμάς να αποκαλύψεις στον πιο κοντινό σου άνθρωπο αυτή την σκοτεινή, την κυνική, την ασυγκίνητη πλευρά σου. Τότε είναι που για πρώτη φορά συνειδητοποιείς κάτι που ποτέ σου πριν δεν τολμούσες να σκεφτείς. Η σκοτεινή πλευρά του εαυτού σου δεν είναι μια άρνηση, δεν είναι ένα καταφύγιο από τις κακοτοπιές, όχι, κάθε άλλο. Είναι ένα ορμητήριο, είναι μια μαύρη σφύζουσα δύναμη στο μεδούλι σου, ο μέλανας ζωμός σου. Έχεις μια μαύρη σκοτεινή πλευρά, μέσα στο νοσοκομείο με τα άσπρα σεντόνια, με τις άσπρες ποδιές των νοσοκόμων, δίπλα στο κατάλευκο πρόσωπο της γυναίκας σου η σκοτεινή σου πλευρά χτυπά δυνατά, σαν ταραγμένη, τρελή καρωτίδα.

Ξάφνου νιώθεις μια ανησυχία. Τα παιδιά . Τα παιδιά είναι καλά; Δεν τα πήρες στο αμάξι. Δεν έχεις κάνει καν παιδιά . Βλέπεις ότι υπάρχει σοφία στην επιλογή σου, τα παιδιά δεν πάθαν τίποτε, η ανυποστασία τους τα προφύλαξε.

Σαν κάποιο γκόλεμ από γύψο σηκώνεις το χέρι σου να αγκαλιάσεις τη γυναικά σου. Το χέρι σου είναι πιο βαρύ από ότι αυτή το είχε συνηθίσει. Ευτυχώς που οι γυναίκες έχουν ταλέντο στο να σηκώνουν φορτία.

Όλα θα παν καλά.

Το ξύπνημα της σκοτεινής πλευράς

Ήταν τον πρώτο μήνα της ανάρρωσης που η σκοτεινή πλευρά ανακάλυψε τη δική της λαλιά και άρχισε σαν κάποιος μυστικοσύμβουλος να σιγομουρμουράει μες στο κεφάλι σου. Ήταν όταν εκείνη η άσχημη, η χοντρή μεσόκοπη νοσοκόμα μου έκανε τις αλλαγές. Ήταν εκείνο το ύπουλο βλέμμα, δαιμονισμένου σκίουρου που είχε, η σκόπιμη απροσεξία στις κινήσεις της. Κοιτούσε δεξιά και αριστερά και όταν ήταν σίγουρη πως κανένας δεν την έβλεπε οι περιποιήσεις της γινόντουσαν άλλοτε βάναυσα απότομες και άλλοτε βασανιστικά αργές. Της άρεσε να πονά τους ασθενείς, κυρίως τους γέρους και τους ανήμπορους, αυτούς που δεν μπορούσαν να βγάλουν παρά μια αχνή κραυγή να ειδοποιήσουν τον κόσμο για το μαρτύριο τους. Κάτι τέτοιες στιγμές τα μάτια της άστραφταν από ικανοποίηση για τις άνομες πράξεις της, για το δηλητήριο που σκόρπιζε τριγύρω της.

Πολεμούσα να κρατήσω την σκοτεινή μου πλευρά αφανή, προσεκτικά σκεπασμένη κάτω από τα σεντόνια του κρεβατιού, κάτω από τους γύψους. Μα όσο κι αν το πολεμούσα, κάθε φορά που τα σαρκωμένα της δάχτυλα με άγγιζαν η σκοτεινή μου πλευρά θέριευε, λες και από στοργικό χάδι τροφού, λερναία ύδρα που για κάθε κεφάλι που έκοβα ξεφύτρωναν άλλα δύο. Η προσμονή μου μεγάλωνε μέρα με τη μέρα, η στιγμή που το κρυφτούλι θα σταματούσε ζύγωνε. Όταν πια δεν άντεχα άλλο, αποφάσισα να της αποκαλυφτώ, να φανερώσω στη νοσοκόμα ότι είχαμε, ότι υποφέραμε από μια συγγένεια πνευματική. Την ώρα που αυτή σκόπιμα τράβηξε όσο περισσότερο απότομα μπορούσε κάποιον επίδεσμο, την ώρα που περίμενε να με δει να δαγκώνω τα χείλη μου και να αρχίσω να παραπονιέμαι, την ώρα της απόλυτης της έκστασης εγώ κάρφωσα το βλέμμα μου στα μάτια της. Είχε συνηθίσει να έχει τα μάτια της χαμηλά σαν κάποιος προσηλωμένος στη δουλειά του τυμβωρύχος και να τα υψώνει μόνο για να εισπράξει από τους ασθενείς τα εξαίσια δευτερόλεπτα πόνου που τους προκαλούσε. Η χοντρή ένοιωσε έκπληξη μεγάλη όταν αντί να τσιρίζω με είδε να χαμογελάω όλο κατανόηση για το μικρό της μυστικό. Σκύλιασε που δεν περνούσε το δικό της. Καταλάβαινε ότι είχα μια ιδιαίτερη σχέση με τον πόνο μου, ότι δεν μπορούσε μόνη της να τον χαίρεται, ότι αυτό που ήθελε να μου προκαλέσει εγώ δεν της το χάριζα έτσι εύκολα. Το μοιραζόμουν, ναι με ευχαρίστηση, αλλά δεν το χάριζα ούτε το παρατούσα στα χέρια λαθροθηρών. Εγώ ήμουν πρόθυμος να μοιραστώ. Αυτή όχι. Με παράτησε, με άφησε σύξυλο, δεν ξαναπάτησε στο θάλαμο για όσο καιρό εγώ νοσηλευόμουνα.

Κάποιες αρρώστιες είναι πολύ τρομερές για να τις αντέξουν οι άνθρωποι. Η δικιά μου πρέπει να ανήκει σε αυτές.

Η μέγγενη που βγήκε από τον παράδεισο

Όταν βγαίνεις από το νοσοκομείο συνήθως σε πλημμυρίζει ένα συναίσθημα εορταστικό, σαν να σαι ο Λάζαρος που μόλις έχει αναστηθεί από τους νεκρούς. Η ζωή σου είναι ξανά στα χέρια σου, είναι δική σου. Κατά την έξοδο σου από το νοσοκομείο ρίχνεις μια τελευταία ματιά στο κτήριο που βίωσες τη βασανιστική σου αποθεραπεία και σκέφτεσαι, πάει πια, πέρασαν όλα, ένα κακό όνειρο ήταν. Στη δικιά μου περίπτωση όμως το χειρότερο κομμάτι από το κακό όνειρο με ακολούθησε, ήρθε μαζί μου στο σπίτι, βολεύτηκε σαν κάποιος υψηλός καλεσμένος.

Ακόμη και στο ζεστό περιβάλλον του σπιτιού μου, ακόμη και μέσα στην οικεία θαλπωρή, η ανάγκη μου για πόνο μεγάλωνε όλο και περισσότερο μέρα με τη μέρα. Μια πελώρια ρουφήχτρα που με κατάπινε, μια μαύρη φωτιά που ζητούσε όλο και περισσότερα καυσόξυλα για να συντηρηθεί. Η ψυχή μου είχε γίνει παρανάλωμα στη θυσιαστήρια της πυρά, μα κανείς ούτε καν οι πιο κοντινοί μου άνθρωποι μου δεν βλέπαν τους καπνούς, δεν μυρίζαν τη μυρωδιά καμένης σάρκας.

Έτσι περνούσαν οι μέρες, εξουσιασμένες από ένα πόθο κρυφό, ανομολόγητο. Και ενώ οι πληγές στο σώμα μου έγιαναν σιγά σιγά, αυτές που τυραννούσαν την ψυχή μου ανοίγαν κι άλλο, κακοφόρμιζαν και αρχίσαν να χύνουν το πύο τους στην ίδια μου την καθημερινότητα.

¨Μανόλη, μπορείς να πεταχτείς να αγοράσεις λίγα πορτοκάλια από τη λαϊκή;¨. Ξαφνιάστηκα πραγματικά όταν άκουσα τη γυναίκα μου να μου ζητά μια τέτοια χάρη. Είχα συνηθίσει να χω τη βολή του ανάπηρου, του ανήμπορου, σχεδόν πίστευα ότι θα μπορούσα να περάσω όλη μου τη ζωή σε εκείνη την ατάραχη κατάσταση. Η γυναίκα μου σκαρφίστηκε αυτόν τον τρόπο για να με κινητοποιήσει. Οι μυς μου είχαν ατροφήσει από την μακροχρόνια ακινησία και χρειαζόντουσαν επειγόντως εκγύμναση. Ο.Κ. Η γυναίκα μου είχε δίκιο. Η ζωή είναι κίνηση. Περισσότερο πόνος είναι αλλά είναι και κίνηση.

Σηκώθηκα από την καρέκλα μου, άφησα την πίπα μου αναμμένη πάνω στο τραπεζάκι. Πριν το ατύχημα δεν κάπνιζα αλλά τώρα διαπίστωνα πως μου άρεσε να παίζω με κάθε είδους φωτιά.

Πήγα να πάρω τις πατερίτσες μου. Η γυναίκα μου, σαν καλή νεράιδα, με πρόφτασε. Έλα τώρα, μου είπε στοργικά, δεν τις χρειάζεσαι πραγματικά αυτές τις γριές κυρίες. Έχουν περάσει μήνες … Μπορείς να περπατήσεις και χωρίς αυτές.

Σίγουρα η γυναίκα μου είχε δίκιο, πάντα είχε δίκιο.

Βγήκα λοιπόν, έξω. Μια ηλιόλουστη μέρα βγήκα να ψωνίσω στην λαϊκή. Ανάθεμά με αν είχα ξαναψωνίσει ποτέ από την λαϊκή, ανάθεμα μου αν ήξερα να ψωνίζω από τη λαϊκή.

Κι όμως, κατά κάποιο τρόπο μου άρεσε. Οι φωνές, το αλισβερίσι, ο συνωστισμός των κορμιών και των ψυχών. Τι θα γινόταν άραγε αν με ένα μαγικό ραβδάκι μια κακότροπη μάγισσα μετέτρεπε τη λαϊκή σε ένα παζάρι του πόνου, τι εξαίσιο πανδαιμόνιο θα ξεσπούσε ανάμεσα στους ανυποψίαστους ανθρώπους; Το σκοτεινό μου όραμα άρχισε σιγά σιγά να σβήνει από τα μάτια του μυαλού μου και ο κόσμος ξανάγινε όπως πριν, όπως ήταν χωρίς τη δική μου προβολή.

Σιγά σιγά άρχισα να ξεπερνώ τη δειλία μου και να παίζω το παιχνίδι της νοικοκυράς. Πλησίαζα τους πάγκους και τους τελάληδες, συνομιλούσα μαζί τους για την ποιότητα και την τιμή των προϊόντων τους, αγόραζα συνετά μα ασταμάτητα σαν καλή νοικοκυρά που ήμουνα. Σε λίγο είχα γεμίσει με σακούλες και σακουλίτσες. Η γυναίκα μου σίγουρα θα γελούσε αν με έβλεπε έτσι φορτωμένο με πράγματα που κατά πάσα πιθανότητα ποτέ δε θα έβαζα στο στόμα μου.

Στην είσοδο της πολυκατοικίας μου σταμάτησα βαρυγκωμώντας και άφησα τις σακούλες στο πάτωμα.

¨Μανόλη, τι κάνεις βρε Μανόλη;¨. Ένας πωλητής της λαϊκής μου φώναξε με την βροντερή του φωνή. Ο Κυρ Λάμπης ήταν οικογενειακός γνωστός, ένας καρδαμωμένος εξηντάρης βιοπαλαιστής την ύπαρξη του οποίου είχα παντελώς ξεχάσει. Με βαρύ μουστάκι και κατατομή θηρίου που χε ξεπέσει από τα γερατειά. Ο Κυρ Λάμπης με το αργόσυρτο του βήμα, με το βήμα του πληγιασμένου λιονταριού. ¨Χρόνια έχουμε να σε δούμε. Η μαμά τι κάνει;¨ είπε και μου έσφιξε το χέρι με μια χειραψία δυνατή σαν τανάλια. Το μικρό δάχτυλο του δεξιού μου χεριού, απισχνασμένο καθώς ήταν μετά το ατύχημα, δεν άντεχε, ήθελε να ξεφύγει από την ασφυκτική χειραψία. Κρακ, το δάχτυλο εξαρθρώθηκε. Αποσβολωμένος έμεινα να κοιτάω τον Κυρ Λάμπη, τον άνθρωπο που άθελα του μου χάριζε ατόφιο πόνο. Ο κυρ Λάμπης σαν να κατάλαβε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, ξανακούνησε το χέρι μου, κρακ, το δάχτυλο υπάκουο μπήκε πάλι πίσω στη θέση του. Κοιτούσα τον κυρ Λάμπη με ευγνωμοσύνη, όχι τόσο για το ότι έβαλε το δάχτυλο μου πίσω στη θέση του αλλά γιατί είχε τη δύναμη να το βγάλει. Καταλάβαινε άραγε πόση δύναμη είχε, πόσο δύναμη είχε να προκαλεί πόνο, πόση δύναμη χαράμιζε πουλώντας φρούτα;

Μην με κατηγορείτε. Σας το χω ηδη πει ότι για μένα οι άνθρωποι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που προκαλούν πόνο και σε αυτούς που δέχονται. Ο κυρ Λάμπης ήταν σίγουρα μια δύναμη της φύσης που είχε ταξινομηθεί λάθος, μπορούσε να προκαλεί πόνο και όμως όλη του τη ζωή καθόταν και δεχόταν στωικά τα χτυπήματα της μοίρας, δεχόταν πόνο.

Από εκείνη την ημέρα κοιτούσα τον κυρ Λάμπη με άλλο μάτι, τον κοιτούσα με σεβασμό. Το επώδυνο κρακ του δακτύλου μου λειτούργησε περισσότερο σαν κλικ, σαν το πάτημα ενός διακόπτη που ενεργοποιεί μηχανισμούς. Η ζωή δεν με άφηνε να ξεχάσω τον προορισμό μου. Ίσως να μπορούσα να συμπεριλάβω και τον κυρ Λάμπη στα καινούρια μου σχέδια. Μπα, όπως λένε, δεν μπορείς να μάθεις σε γέρικο σκύλο νέα κόλπα. Ο κυρ Λάμπης θα παρέμενε μια ανεκμετάλλευτη πηγή πόνου, θα μαράζωνε μαζί με τις ντομάτες και τις πατάτες του. Ο καημός δεν είναι χρήσιμος πόνος.

Γύρισα σπίτι αναβαπτισμένος, για μια ακόμη φορά ήμουν ένας καινούργιος άνθρωπος.

β απόσπασμα

Οδηγώντας προσπαθούσα να βάλω τα γεγονότα της νύχτας σε μια τάξη στο μυαλό μου. Θραύσματα εικόνων πλήγιαζαν το μυαλό μου. Όλα όσα συμβεί μου φάνταζαν περίεργα, θλιβερά, μοναχικά. Οδήγησα μέχρι το μπαρ, να πάρω τα πράγματά μου, κάποια C.D.s και ένα mini disk player. Μπήκα μέσα στο μαγαζί. Ο γεράκος ήταν ακόμη εκεί, μεθυσμένα μου κλεισε το μάτι, όλο νόημα. Μόλις ηρέμησα λίγο, μόλις βρέθηκα ξανά ανάμεσα σε ανθρώπους κατάλαβα ότι μες στο μαγαζί υπήρχε μια υφέρπουσα ένταση, μια αίσθηση ανησυχίας, όπως πριν ξεσπάσει μια καταιγίδα. Τα μυρίζεις αυτά τα πράγματα, τα νιώθεις στον αέρα, το ζώο μέσα σου γαβγίζει όταν μυρίζει την ταραχή. Στο μπαρ μπεκροπίναν δύο νεαροί. Ένας λεπτός με μαλλί κατά τόπους ξυρισμένο και ένας καρδαμωμένος με ξενική προφορά. Ήταν φανερό πως και οι δυό τους γλυκοκοίταζαν την Τίνα και πως το κοινό τους ενδιαφέρον αρκούσε για να γεννηθεί ένα αμοιβαίο μίσος.

¨Κούκλα, βάλε ένα ακόμη¨ είπε ο αλλοδαπός γλείφοντας πρόστυχα τα χείλη του.

Ο άλλος νέος, ο λεπτός, σηκώθηκε όλο νεύρο

¨Να φέρεσαι καλύτερα στην κυρία¨

¨Τι είπες ρε;¨

¨Πάμε έξω να σου πω τι είπα¨

¨Τώρα, έρχομαι¨

Ο λεπτός έβγαλε μια σιδερογροθιά. Ο αλλοδαπός ένα κινητό. Ο λεπτός εφάρμοσε τη σιδερογροθιά στο χέρι του. Ο ξένος πήρε έναν αριθμό και πρόφερε ξενικά το όνομα του μαγαζιού. Οι δυό τους βγήκαν έξω και ακολούθησαν διστακτικά όλοι οι φιλοθεάμονες πελάτες. Λογομαχούσαν για ώρα, δύο κοκόρια έτοιμα να μονομαχήσουν για να αποδείξουν την αρρενωπότητά τους. Με το που πιαστήκαν στα χέρια εμφανίστηκε μια παρέα από φίλους του αλλοδαπού, πιθανότητα ομοεθνείς του. Ήταν γύρω στα δέκα άτομα, με μια έκφραση οργής και τσαμπουκά που φάνταζε μόνιμη στα πρόσωπά τους. Πέσαν όλοι μαζί στο λεπτό νεαρό, πεινασμένη αγέλη από λύκους και αρχίσαν να τον σφυροκοπούν ανελέητα. Σε λίγο το πρόσωπο του φάνταζε πιο αλλόκοτο ακόμα και από το κούρεμά του. Κανένας από τους πελάτες δεν επενέβη. Μοναχά σχολίαζαν και φώναζαν σαν να βλέπαν κάποιον πυγμαχικό αγώνα. Η παρέα των ξένων χτυπούσε τον νεαρό ασταμάτητα, τον χτυπούσαν τόσο μέχρι που τελικά κουράστηκαν. Του ρίξαν από δύο τρία αναμνηστικά κλωτσομπουνίδια και φύγαν αφήνοντας τον να σφαδάζει αιμόφυρτος στο έδαφος. Ο πρωταίτιος του επεισοδίου ξαναγύρισε θριαμβευτικά μέσα στο μαγαζί για να τελειώσει το ποτό του. Με την αυτοπεποίθηση και τον ανδρισμό του τονωμένα άρχισε να ξαναπειράζει την Τϊνα αυτή τη φορά απροκάλυπτα χυδαία. Μπήκα στην αποθηκούλα να μαζέψω τα πράγματά μου. Όταν βγήκα- δεν είχαν περάσει πάνω 10-15 λεπτά- καμιά δεκαριά σκινχεντάδες βγάζαν τον ξένο σηκωτό έξω από το μαγαζί. Τον χτυπήσαν ανηλεώς, με κλοτσιές, μπουνιές και κάθε λογής αντικείμενο, μια τρικυμία βίας που έσκαγε μανιασμένα σε ένα παραδομένο κορμί. Όταν η συμμορία έφυγε ο ξένος δεν ήταν τίποτε άλλο από μια μπάλα κατακόκκινα κουλουριασμένης σάρκας.

Οι πελάτες ενθουσιασμένοι, θεατές σε ρωμαϊκή αρένα, παρήγγειλαν επιπλέον ποτά. Βγήκα στο δρόμο. Έσκυψα πάνω από τον παραμορφωμένο ξένο. Με κοίταξε παρακλητικά, ζητώντας μια ελάχιστη έστω βοήθεια, μια οποιαδήποτε ανακούφιση. Πονούσε, πονούσε με ένα πόνο που ούτε η ψυχή του ούτε το κορμί του άντεχε. Αναρωτήθηκα πως θεωρούσε τον εαυτό του ικανό να προκαλεί τόσο πόνο όταν δεν μπορούσε να δεχτεί ισόποση οδύνη. Σηκώθηκα και κίνησα για το σπίτι μου.

Απόσπασμα γ

Πλαστικοποιημένη ταυτότητα

Ακολουθούσα το Μακρή, άκουγα το συνεχές παραλήρημά του. ¨Κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας μας έχουμε χρησιμοποιήσει άλλες μυστικές αδελφότητες για να διατηρήσουμε την ανωνυμία μας, ερμητικές, μασονικές, ροδοσταυρικές. Θέλεις να μάθεις ποιοι είμαστε πραγματικά; Είμαστε η αδελφότητα των οιμωγών, αυτοί είμαστε.¨

¨Δεξιά παρακαλώ¨

Στρίψαμε δεξιά σε μια διχάλα. Ένιωθα ανήμπορος σαν κάποιο από τα παιδιά της συνοδείας του αυλιστή του παραμυθιού.

¨Υπάρχει πόνος αδερφέ μου, απάνθρωπος πόνος, πόνος που δεν γιάνει, πανεπόπτης και πανταχού παρόν. Ο Θεός δημιουργεί τον πόνο, δεν είναι δυνατόν να βασιλεύει παρά τη θέλησή του. Ο πόνος είναι θεϊκός.¨

¨Μόνο ένας τρόπος υπάρχει να ξεφύγεις από τον πόνο. Να τον δημιουργείς εσύ ο ίδιος. Καταλαβαίνεις τώρα; Όταν προκαλείς πόνο απλά κάνεις το θέλημα Του, αφού δικός Του είναι ο πόνος και Αυτός είναι που τόσο απλόχερα τον μοιράζει στην πλάση.¨

Ο Μακρής ήρθε κοντά μου και μου σιγοψιθύρισε στο αυτί, σαν να μην ήθελε τρίτοι να τον ακούσουν: ¨Αλλά ξέρεις κάτι; Δεν είναι μόνο αυτό. Αν ο πόνος είναι θεϊκό προνόμιο τότε εσύ που τον προκαλείς τι είσαι; Ακριβώς. Αξιώνεις θεϊκότητα προκαλώντας πόνο, όταν πονάς θεουργείς. Όσο περισσότερο και βαθύτερο πόνο προκαλείς τόσο περισσότερο θεϊκός γίνεσαι. Μερικοί από εμάς αρκούνται στο να προκαλούν δολιοφθορές, ατυχήματα, ελάσσονες θεϊκές πράξεις. Κάποιοι άλλοι όμως είναι περισσότερο φιλόδοξοι. Τη στιγμή που θα ακουστεί μια κραυγή συμπαντική, μια συμπαντική οιμωγή, τότε αδερφέ μου θα γίνουμε ισόθεοι.¨

Το χα ακούσει, το ξερα από τα διαβάσματά μου πως άνθρωποι που αποζητούν τη θέωση χάνουν την ανθρωπινότητά τους, ίσως και τα λογικά τους. Μπροστά μου είχα ένα ζωντανό παράδειγμα, έναν άνθρωπο του οποίου η φιλοδοξία τρυπούσε σαν την ιερή λόγχη τα πλευρά του ουρανού.

¨Να σου πω και κάτι άλλο; Κάποιοι πιστεύουν πως η αδελφότητά μας είναι παλιά όσο και η ανθρωπότητα. Ο Πρώτος Αδερφός, ο μυθικός ιδρυτής μας ήταν ο Κάιν, υιός αυτού που είχε γευτεί τον καρπό της γνώσης, ο Κάιν, ο πρώτος άνθρωπος που αξίωσε για τον εαυτό του, που υφάρπαξε τη θεϊκή δύναμη του πόνου, ο Κάιν, ο αδελφοκτόνος.¨

¨Εδώ.¨

Μπήκαμε σε ένα δωμάτιο όπου το φως ήταν ισχνό, φωσφορικό, πρασινωπό.

¨Συγγνώμη για το φως, αλλά Εκείνος το προτιμάει έτσι

Δεν κατάλαβα τι εννοούσε. Στη μέση του δωματίου υπήρχε ένα ξύλινο κρεβάτι με τέσσερις κρίκους σε ορθογώνια διάταξη.

Είδα μπροστά μου μια ισχνή σκιά, τη δική μου. Γύρισα για να δω την πηγή του πράσινου φωτός. Στο βόρειο τοίχο του δωματίου, στη μεσότητα του υπήρχε ένας μεγάλος γυάλινος κύλινδρος γεμάτος με πρασινωπό υγρό. Μες στο υγρό έπλεε ένα μουμιοποιημένο πτώμα. Ο Μακρής κοίταξε με σέβας τη φιγούρα. Γονάτισε ελαφρά, περιμένοντας και από μένα να κάνω το ίδιο. ¨Ο μυθικός ιδρυτής μας¨ μουρμούρισε και ξανασηκώθηκε.

Το πτώμα διατηρούσε μερικές τούφες μακριού μαλλιού. Οι γραμμές του αλλοιωμένου προσώπου του συμφωνούσαν απόλυτα με αυτές του προσώπου του Μακρή και όλων των υπολοίπων αδερφών του. Δεν ήταν απλά βλάσφημοι οι αδερφοί, όχι, ήταν και ειδωλολάτρες.

¨Κάτσε¨. Δεν υπήρχε κάποιο άλλο έπιπλο στο δωμάτιο εκτός από το άβολο τραπέζι. Ο Μακρής με γυρόφερνε σαν καρχαρίας. ¨Κάτσε σε παρακαλώ.¨ είπε δείχνοντας μου αυτή τη φορά το τραπέζι. Έκανα όπως μου είπε μα αυτός δεν σταμάτησε να κινείται κυκλικά αναγκάζοντας με να γυρνώ το κεφάλι μου κάθε λίγο και λιγάκι.

¨Δεν ξέρεις πόσο σημαντική είναι για μένα αυτή η στιγμή. Συνέχεια γίνονται επιλογές που δεν εγκρίνω, τραπεζίτες, χρηματιστές., ασφαλιστές, άνθρωποι στερούμενοι φαντασίας, άνθρωποι που σε τίποτε δεν μοιάζουν με Εκείνον. Οι καιροί είναι τέτοιοι βλέπεις που ευνοούν τη στενομυαλιά. Σπάνια έχουμε τη δυνατότητα να στρατολογούμε καλλιτέχνες, ανθρώπους με επίγνωση του πόνου και της δημιουργικής του δύναμης.¨

¨Από την πρώτη στιγμή που σε είδα γνώριζα ότι εσύ θα μας έδινες λίγη από τη ζωτική πνοή πίσω, θα επανέφερες λίγο από το όραμα που είχαμε χάσει. Να ξερες πόσο υπολογίζω σε σένα.¨

Ο Μακρής ήρθε από πίσω μου και ακούμπησε τα μακριά, λεπτά του δάχτυλα στους ώμους μου. ¨Ήταν μεγάλο και μακρύ το ταξίδι μέχρι να βρεθείς σπίτι. Μην γελιέσαι, σε λίγο θα αποκαλείς αυτόν τον τόπο σπίτι και πατρίδα και γω θα μπορώ άφοβα να σε αποκαλώ αδερφό μου. Ξαπόστασε λίγο, το ταξίδι τελειώνει, ο δρόμος της θέωσης ξεκινά.¨ Με τράβηξε προς τα πίσω, αναγκάζοντάς με να ξαπλώσω πάνω στο ξύλινο κρεβάτι. Στην επαφή μου με το ξύλο ένοιωσα ένα ρίγος να με διαπερνά, σαν να χε το κρεβάτι αποθηκευμένες παράξενες, ζοφερές ενέργειες¨.

Ο Μακρής κάθισε δίπλα μου. ¨Είναι τόσα πολλά αυτά που θα δεις μαζί μας, τόσα που μπορείς να κάνεις¨. Με εφηβική ευελιξία έκλεισε τους κρίκους πρώτα γύρω από τους καρπούς και έπειτα, πιο άνετα, γύρω από τους αστραγάλους μου. ¨Μην ανησυχείς, για το καλό σου είναι. Αν η κίνηση της ψυχής είναι απαραίτητη για το μυητικό πέρασμα, για το σώμα ισχύει το αντίθετο¨.

Ο Μακρής σηκώθηκε. Κοίταξε πρώτα το πλωτό πτώμα και έπειτα το βλέμμα του γύρισε σε μένα.

¨Κάθε μύηση πρέπει να γίνεται κάτω από το άγρυπνο βλέμμα Εκείνου. Πολλοί αδελφοί πιστεύουν πως μέσα στη νεκρή σάρκα το πνεύμα Του παραμένει ακόμη ζωντανό και μας εποπτεύει. Κάποιοι ισχυρίζονται πως έχουν ακούσει κιόλας την τρομερή φωνή Του. Για αυτό το λόγο κάνουμε ότι μπορούμε για να συντηρούμε το ιερό Του λείψανο. Να με συγχωρείς τώρα. Υπάρχουν μερικές λεπτομέρειες που πρέπει να κανονίσω ¨. Ο Μακρής μου χαμογέλασε, λες και κάτι υπέροχο επρόκειτο να συμβεί και έφυγε από το δωμάτιο.

Έμεινα μόνος μου παρέα με το πτώμα. Κοίταξα πιο προσεκτικά την παρέα μου. Μέσα στο υγρό που περιέβαλε το πτώμα υπήρχαν φυσαλίδες, λες και η μούμια χρειαζόταν αέρα να αναπνεύσει. Η ροή των φυσαλίδων έκανε το πτώμα να ανεβοκατεβαίνει αμυδρά σαν να χε ακόμη ζωή κρυφά κρατημένη μέσα του.

Άκουσα θορύβους από την δυτική πλευρά του δωματίου, και πνιχτές κραυγές σαν ζώων. Έστριψα με δυσκολία το κεφάλι μου προς την πηγή των ήχων. Μια βαριά μεταλλική πόρτα χώριζε το δωμάτιο από αυτό που προκαλούσε τους ήχους. Στα δεξιά της υπήρχε ένας σωρός κουτιών με φάρμακα, τρόφιμα και συσκευασίες νερού. Λίγο πιο πέρα υπήρχε μια κουλουριασμένη μάνιγγα.

Έπειτα άκουσα βήματα, ευχαριστημένα βήματα να με πλησιάζουν. Γύρισα το κεφάλι μου προς τα κει. Μια μορφή με κουκούλα ερχόταν προς το μέρος μου κρατώντας στο δεξί της χέρι ένα δερμάτινο βαλιτσάκι. Στην αρχή νόμισα πως ήταν ο Πιερίδης, μια περισσότερο προσεκτική παρατήρηση όμως μου έδειξε πως έσφαλα. Ο άνθρωπος με την κουκούλα ήταν κοντύτερος του Πιερίδη. Άφησε το βαλιτσάκι δίπλα στο κρεβάτι, το άνοιξε και άρχισε με τα κοντόχοντρά του δάχτυλα να βγάζει μέσα από αυτό χειρουργικά εργαλεία. Πάγωσα όταν τα είδα μα περισσότερο τρόμο μου προκάλεσε το πρόσωπο που άρχισε να διακρίνεται μέσα από την κουκούλα. Ένα πρόσωπό πετσοκομμένο, ένα πρόσωπο που μόνο από επανωτές χειρουργικές αποτυχίες μπορούσε να χει προκύψει. Το φρικιό μου μίλησε: ¨Δεν ξέρεις πόσο περίμενα αυτή τη στιγμή, δεν ξέρεις πόσο ήθελα να χω το πρόσωπό σου στα χέρια μου¨. Η φωνή, τα κοντόχοντρα δάχτυλα, το λαίμαργο για το πρόσωπο μου βλέμμα, ήμουν σίγουρος, όλα αυτά ανήκαν στον Παπαπέτρου, τον πλαστικό χερούργο. Ο Παπαπέτρου ήταν αυτός που ευθυνόταν για το όμοιο παρουσιαστικό των αδερφών, αυτός ζωγράφιζε με το νυστέρι του στο πρόσωπό τους το πρόσωπο του μυθικού ιδρυτή. Φόρεσε γάντια. ¨Δε θα πονέσει πολύ, στο υπόσχομαι¨. Έφερε το νυστέρι του κοντά στα μάτια μου, σχεδόν ένιωσα την παγωμένη μεταλλική του μύτη στο δέρμα μου. Κρότος, θόρυβος, ουρλιαχτά πίσω από την μεταλλική πόρτα. Ο Παπαπέτρου εκνευρίστηκε, άφησε το νυστέρι του κάτω και κινήθηκε προς την πόρτα. Γύρισε το κλειδί και την άνοιξε. Μια απίστευτη μπόχα ξεχύθηκε στο δωμάτιο. Σήκωσε ένα κουτί με φάρμακα και ένα με τρόφιμα και τα πέταξε μαζί με μερικά νερά πίσω από την πόρτα. ¨Βουλώστε το ζώα¨ φώναξε οργισμένος και κρατώντας τα απομεινάρια της μύτης του έκλεισε την πόρτα πίσω του. Οι φωνές σταματήσαν.

-------------------------------------------

Είπαν για το βιβλίο

«Ο Πέτρος Αργυρίου είναι μια ρηξικέλευθη βορειοελλαδίτικη φωνή, που αποτυπώνει σε ένα κυψελωτό μυθιστόρημα τις αιρετικές του ανησυχίες.»
Δημήτρης Γ. Στεφανάκης

«Ίσως η πιο ανατριχιαστικά αληθινή και για αυτόν ακριβώς τον λόγο αδυσώπητα σκληρή αλληγορία, δοσμένη από τη μαγευτική και συνάμα σκοτεινή και κυνική γραφίδα του Πέτρου Αργυρίου. Τα άγρια Ζώα της Πόλης αποτελούν μια φρέσκια λογοτεχνική πρόταση, που εκπέμπει το δικό της αλλόκοτο φως στην ασπρόμαυρη εποχή μας.»
Γιώργος Στάμκος

"Ο λόγος του Αργυρίου είναι απολαυστικός και ταυτόχρονα ανησυχητικός: μοιάζει με τερατώδες παζλ
φτιαγμένο από θραύσματα ονείρων και εφιαλτών... Το βιβλίο ενός συγγραφέα που δείχνει να έχει διάρκεια, που δείχνει να δημιουργεί σιγά σιγά το δικό του μυθοπλαστικό
σύμπαν και τη δική του φιλοσοφία.."

Ελεύθερος Τύπος, 24 Αυγούστου 2008, από τον Περικλή Μποζινάκη

Μια τελευταία ερώτηση: Τα Αγρια ζώα της πόλης. Και όμως αναφέρεστε σε ανθρώπους. Γιατί; «Ενα από τα πιο αρχαία επικίνδυνα ψέματα που διαποτίζει τους περισσότερους πολιτισμούς είναι το ότι γεννιόμαστε αυτονόητα ανθρώπινοι, ότι είμαστε ανώτεροι από οτιδήποτε άλλο υπάρχει στη φύση. Αυτό το ψέμα οδήγησε στα κοινωνικά, ηθικά, ψυχολογικά και περιβαλλοντικά αδιέξοδα του σημερινού πολιτισμού. Για μένα άνθρωπος είναι μια ποιότητα που οφείλουμε να επιδιώκουμε καθ' όλη μας τη ζωή, ένα υψηλό ιδανικό και όχι ένα κληρονομικό δικαίωμα. Οι χαρακτήρες στο βιβλίο μου, όλοι τους χωρίς καμία εξαίρεση, αντιμετωπίζουν τις συνέπειες εκείνου του αρχαίου και σύγχρονου ψέματος, άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο ανθρώπινα. Τα άγρια ζώα της πόλης είναι μια αλληγορία για εμάς, όλους μας

ΤΟ ΒΗΜΑ, συνεύντευξη στην Μαρία Παπαγιαννίδου

Read More »

Πολιτική και κοινωνία-αδημοσίευτο: Η Λέσχη των Fudds (Μέθοδοι ψυχολογικών βασανιστηρίων για την επιβολή πολιτικών)

Where is the money? Αυτή είναι η ερώτηση που απασχολεί εκατομμύρια πολίτες του πλανήτη γη και ανάμεσα σε αυτούς -διακαώς- τους Έλληνες. Λεφτά υπάρχουν μας διαβεβαίωνε πέρσι ο υποψήφιος και παρών πλέον πρωθυπουργός. Δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας για τα “λεφτά”. Οι πολιτικοί διαβεβαιώνουν έμμεσα πως τα λεφτά των άλλων, τα λεφτά των μεγάλων βρίσκονται σε ασφαλή χέρια. Αλλά που; Μα σε κλεπταποδόχες τράπεζες, σε μαϊμού off-shore εταιρίες, σε αναπτυσσόμενα χρηματιστήρια που θα κοπούν από τον μίσχο στο άνθος τους- όπως ακριβώς έγινε και στο ελληνικό. Οι χρηματοπιστωτικές ληστοσυμμορίες γίνονται πλουσιότερες, χρησιμοποιούν τοπικούς μισθοφόρους (πολιτικούς τους λέγαν παλιά) για να αποκτήσουν τα κλειδιά του θησαυροφυλακίου του εθνικού πλούτου, το αδειάζουν και στη συνέχεια ανταμείβουν τους συνεργάτες τους με θεσμικές θέσεις και ρόλους στα κερδοσκοπικά τους κυκλώματα. Η χρηματοπιστωτική συμμορία και πλουσιότερη γίνεται και μεγαλύτερη. Και η δική της επιτυχία μεταφράζεται σε καταδίκη δυσανάλογα μεγαλύτερων ποσοστών ανθρώπων. Κανείς δεν αμφιβάλει ότι τα λεφτά υπάρχουν και ότι δεν θα επιστραφούν ποτέ σε αυτούς που τα δούλεψαν.

__Η λέσχη των Fudds_

Του Πέτρου Αργυρίου

Νοέμβριος 2010

Μπορεί λοιπόν το ερώτημα που απασχολεί εμάς να είναι το where is the money, το ερώτημα που απασχολεί αυτούς όμως είναι λίγο διαφορετικό. Το ερώτημα που απασχολεί τους εξουσιαστές και τα πολιτικά τσιράκια τους είναι το Γουεαρ is the γάμπιτ. Ακριβώς όπως το διατύπωνε ο οργισμένος και αποφασισμένος για αίμα κυνηγός-καρτούν Έλμερ Φαντ.

Ο φτωχο-Έλμερ, εξαπατημένος από τον πανούργο Μπαγκς Μπάνι, που κάθε φορά του έδειχνε εμπιστοσύνη για να το πληρώσει με απάτη και κοροϊδία, έπαιρνε το όπλο του και πήγαινε να ξετρυπώσει, να το πιάσει, να το γδάρει και να το κάνει στιφάδο. Είναι λογικό λοιπόν ότι μετά από την “κοροϊδία” που ο “διεφθαρμένος λαός” των Ελλήνων συνέχιζε επί δεκαετίες στην πλάτη της άσπιλης Ε.Ε, η Ε.Ε και ο δυτικός κόσμος να πάρει τα άρματα και να χρησιμοποιήσει τους Έλληνες Έλμερ που βρίθουν σε αυτή την κυβέρνηση για να βάλει τον κάθε κατεργάρη στον πάγκο του χασάπη.

Λοιπον... Ο Έλμερ είχε το δίκαννο του. Ο Παπανδρέου έχει το διπλό μηχανισμό. Ο Έλμερ ήθελε να ξετρυπώσει το λαγό. Ο διπλός μηχανισμός στήριξης χρησιμοποιεί άλλη μέθοδο: Κλείνει μεθοδικά τις λαγότρυπες μια μια, λέγοντας ότι είναι οικονομικές μαύρες τρύπες. Κλείνει κάθε διέξοδο, κάθε οδό διαφυγής. Τις σφραγίζει. Μετά πετά καπνό μέσα μέχρι οι λαγοί να πάθουν ασφυξία. Μετά από αυτή τη συστηματική φραγή πνοής και ανάσας, οι λαγοί, ζαλισμένοι ή πεθαμένοι, και η γη τους ανήκει στους οικονομικούς τσιφλικάδες και τους κυνηγούς του κέρδους.

Ζάλισε τους λαγούς Έλμερ, σκότωσε την αντίσταση πριν ξαμολυθούν από τις ιδιωτικές λαγότρυπες τους οργανωμένοι και επικίνδυνοι. Έτσι παίζεται το πολιτικό παιχνίδι. Με φούμαρα. Με ασφυξία. Με αδιέξοδα.

Στη συμπολίτευση των δύο μεγάλων κομμάτων και των δορυφόρων τους, πέρα από τη σύνδεση Harvard (του πανεπιστημίου που με συνέπεια παράγει αμερικοτραφείς πολιτικούς “ηγέτες”), πέρα από τη σύνδεση του Amherst College (κεντρικός σύνδεσμος της οποίας φαινόταν να είναι η εκλιπούσα και χαμηλού προφίλ Marialena-Conalis-Kontou, στη μνήμη της οποίας θεσπίστηκε από τους Αμερικανούς βραβείο για την “προώθηση των Αμερικανοελληνικών σχέσεων”), υπάρχει μια άλλη, περισσότερο υπόγεια σύνδεση, κατ' ανάγκη υπόγεια όσο και οι λαγότρυπες: Υπάρχει η σύνδεση των Fudds, η σύνδεση των Elmers, η σύνδεση των Elmer Fudds.

Πραγματικά, εξαιτίας κάποιου προβλήματος στην αναπαραστατική ικανότητα του εγκεφάλου μου, κάθε φορά που βλέπω κάποιον από την αδελφότητα 3Π, την τριανδρία δηλαδή των Παπανδρέου, Παπακωνσταντίνου και Πεταλωτή, πάντα μου ρχεται στο μυαλό ...ο Έλμερ Φάντ χωρίς να μπορώ να εντοπίσω κάποια φυσιογνωμική ή άλλου είδους ιδιότητα (το ότι εγώ δεν μπορώ δεν καθιστά την εύρεση ομοιοτήτων, ακόμη και φυσιογνωμικών από τους αναγνώστες του κειμένου). Ίσως να φταίει το όνομα Έλμερ. Όπως περιγράφεται σε κείμενο αφιερωμένο σε αυτόν: “Είναι ψευδός και προφέρει ως Γ τους φθόγγους Ρ και Λ. To όνομά του σημαίνει ένδοξος στα παλαιοαγγλικά και το επίθετο Fudd προέρχεται από τη λέξη Befuddled που σημαίνει συγχυσμένος.”.

Άσχετα με τον Έλμερ, ο George Jeffrey έχει κληρονομήσει και αυτός ένα ένδοξο όνομα. Αυτό των Παπανδρέου. Και στα μάτια μου, τα παιδιά του Ανδρέα μοιάζουν να χουν όλα μια φυσική συστολή, επιδεικνύοντας ίσως ταπεινοφροσύνη μπροστά στη μυσταγωγία που ασκεί το επίθετο στους Έλληνες. Και αυτό το χαρακτηριστικό τους, αν είναι υπαρκτό, είναι το ίσως το μόνο που τους συνδέει με μια μερίδα των Ελλήνων και το διαβατήριο για την εξουσία.

Μπορεί λοιπόν ο “Γιωργάκης” να ναι ευγενικός και να χει μια κάποια συστολή, συγχυσμένος όμως δεν είναι. Η πολιτική που ακολουθεί είναι ξεκάθαρη, υποδειγματική για κάποιες χώρες της Ευρώπης που θέλουν να γυρίσουν τους Ευρωπαϊκούς λαούς σε συνθήκες πριν τη βιομηχανική επανάσταση. Τόσο υποδειγματική που σε πρόσφατο άρθρο της, η Washington Post την επικαλείται για χαρακτηρίσει την πολιτική Obama οπισθοδρομικά σοσιαλιστική σε σχέση με τη μεγάλη στροφή της Ευρώπης προς την αυταπόδεικτη “Αλήθεια” και αναγκαιότητα του νεοφιλελευθερισμού.

Ξέρουμε πολλά για την πολιτική Παπανδρέου, περισσότερα από όσα θα θέλαμε ποτέ να γνωρίσουμε. Ας μάθουμε λοιπόν μερικά πράγματα για τη ζωή του Έλμερ. Ίσως τα καρτούν να μας δώσουν ένα πλαίσιο ερμηνείας για να κατανοήσουμε το γιατί ένας σοσιαλιστής, άκακος και φιλολαϊκός πολιτικός, ο πρόεδρος μάλιστα της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, έγινε ο εγγυητής της επιβολής των σκληρότερων ίσως νεοφιλελεύθερων μέτρων που ΄χει γνωρίσει ο Ευρώπη εδώ και δεκαετίες.

“Τον βλέπουμε (τον Έλμερ) στην εξοχή να φωτογραφίζει τη φύση, ώσπου συναντά ένα λαγό (το αρχέτυπο του Μπαγκς Μπάνι), που θα του κάνει τη ζωή δύσκολη...

Ο Έλμερ Φαντ εμφανίζεται με πλήρη εξάρτυση κυνηγού και με το δίκαννό του είναι έτοιμος να πυροβολήσει όποιον λαγό βρεθεί μπροστά του...

Δεν έχει τη μοχθηρία ενός κακού, αλλά προφανώς δεν είναι και ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου...”¹

Χωρίς να αναφέρομαι σε κανέναν συγκεκριμένα, αναρωτιέμαι το αν για ανθρώπους που γεννήθηκαν, σπούδασαν και πέρασαν μεγάλο κομμάτι της ζωής τους έξω, η Ελλάδα θα μπορούσε να φαίνεται εξοχή, αν δεν υπήρχαν φυσικά οι Έλληνες που κάνουν τη ζωή των πάντων πιο δύσκολη... Τόσο δύσκολη που είναι λογικό κάποιοι με το διπλό μηχανισμό στήριξης να σημαδεύουν όποιον δημόσιο υπάλληλο βρεθεί μπροστά τους.

Και κανείς δεν μπορεί να πει ότι ο Παπανδρέου έχει τη μοχθηρία κακού. Άλλωστε, από τις διεθνείς βραβεύσεις του μπορεί κάποιος να καταλάβει πόσο έχει συμβάλει στην ειρήνευση του κόσμου, στις επιλύσεις διενέξεων και λίαν προσφάτως, στη διαχείριση μιας τεράστιας κρίσης. Το περίεργο είναι ότι παρά τις αγαθές του προθέσεις, κανένα ίσως από το προβλήματα με τα οποία ο Παπανδρέου έχει ασχοληθεί δεν έχουν λυθεί: Από το κυπριακό μέχρι τη σημερινή κρίση, τα προβλήματα αυτά παραμένουν ανοιχτές καταπαχτές με αλιγάτορες να καραδοκούν από κάτω. Και στη λίστα των προβλημάτων ο Παπανδρέου προσθέτει και άλλα, όπως την απόπειρα στρατηγικής συμμαχίας με το καθεστώς κατοχής που λέγεται Ισραήλ. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο άλλωστε δύο απολυταρχικά καθεστώτα να συνεργάζονται, κυρίως όταν το ένα βρίσκεται υπό την αιγίδα της αμερικάνικης πολιτικής και το άλλο στη γεωπολιτική σφαίρα της αμερικάνικης “επιρροής”. Καλές είναι και οι “προθέσεις”. Άλλωστε το ίδιο το μεσαίο όνομα του Γιωργάκη, το όνομα Jeffrey, σημαίνει η ειρήνη του Θεού. Αλλά αν μετρούσαν μόνο οι προθέσεις και όχι τα ονόματα, το 60% των ανθρώπων θα ταν στη φυλακή στον τάφο και ένα αλληλοεπικαλυπτόμενο 60% θα χε πάρει το Νομπέλ ειρήνης, το ίδιο βραβείο που τίμησε τους έμπρακτα και αφοσιωμένους ειρηνιστές Κίσσινγκερ και Ομπάμα ανάμεσα σε άλλους...

Σοκ και άλλες μέθοδοι ψυχολογικού ελέγχου

Μερικά χρόνια πριν η Ναόμι Κλάιν, στο βιβλίο της “Το δόγμα του σοκ” περιέγραψε επιτυχημένα το πως απότομες αλλαγές μπορούν να επιβληθούν σε κοινωνίες μετά από σοκ, είτε αυτό αφορά πολεμικές, οικονομικές ή φυσικές καταστροφές. Μετά τα σοκ, οι κοινωνίες, έχοντας ΄χασει το έδαφος κάτω από τα πόδια τους είναι πρόθυμες να στηριχτούν από και να ασπαστούν οτιδήποτε. Η πολιτική Bush στηρίχτηκε σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό σε μεθόδους σοκ. Το ίδιο και η πολιτική Παπανδρέου. Στην ελληνική εκδοχή του όμως, ο μηχανισμός των σοκ συνοδεύτηκε και από δύο εξαιρετικά ισχυρές μεθόδους ψυχολογικού ελέγχου. Ο λόγος που συνέβη αυτό ήταν γιατί στην ελληνική περίπτωση ο στόχος δεν ήταν μόνο ο πολιτικός έλεγχος ή ακόμη και αν ήταν αποκλειστικά αυτός, κρίθηκε σκόπιμο να επιδιωχθεί μέσα από την αλλαγή της “Ελληνικής ψυχοσύνθεσης”.

Η πρώτη μέθοδος ήταν η προβολή συνθηκών άλλοτε ως αδιεξόδων, άλλοτε ως μονοδρόμων, η τεχνική του εγκιβωτισμού. Τη μέθοδο αυτή την εφάρμοσαν πλείστες ελληνικές κυβερνήσεις και σκοπός της ήταν να εγκλωβιστεί η νόηση και η δημιουργική φαντασία των πολιτών, ακριβώς όπως κότες καθηλώνονται αν κάποιος κατεβάσει το κεφάλι τους στο έδαφος και χαράξει μια γραμμή μπροστά της.

Η δεύτερη και πιο επώδυνη εφαρμόζεται κατά συρροήν από αυτή την κυβέρνηση. Η τακτική της κλιμακούμενης απελπισίας, το βασανιστήριο της σταγόνας. Προκαλούνται σταδιακά σοκ και μετά από κάθε ένα απ αυτά, απαρέγκλιτα, η ελπίδα ότι αυτό το σοκ ήταν το τελευταίο ή το χειρότερο διαψεύδεται.

Ας δούμε πως αυτές οι μέθοδοι χρησιμοποιήθηκαν συνθετικά στην πρόσφατη πολιτική ιστορία με χρονολογική σειρά: Σοκ: αποκαλύπτεται χρέος 300 δις ευρώ (μην γελιέστε. Το ξλεραν όλοι στα υψηλά κλιμάκια. Δημιουργική λογιστική και η κακοποίηση του Δημοσίου ως κρησφύγετου χρεών ήταν αγαπημένο κυβερνητικό σπορ). Μέθοδος της κλιμακούμενης απελπισίας: ο πρωθυπουργός για μήνες ταξιδεύει για να βρει λύση. Οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καθυστερούν. Τεχνική εγκιβωτισμού: Η προσφυγή σε μηχανισμό στήριξης είναι αναπόφευκτη. Τεχνική σοκ: Διπλή υποταγή σε τρόϊκα και ΔΝΤ. Σοκ: ακρωτηριασμός μισθών συντάξεων. Απελπισία: Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται για βδομάδες πάνω στη σκληρότητα των μέτρων. Απελπισία: Τα μνημονιακά “πακέτα στήριξης” δίνονται σε δόσεις εξαρτώμενες από τη διαγωγή και τη συμμόρφωση των Ελλήνων. Σοκ +εγκιβωτισμός: ο πρωθυπουργός μετατρέπει τις αυτοδιοικητικές σε μνημονιακό δημοψήφισμα και θέτει το δίλλημα συμμόρφωση ή χάος. ΣΟΚ: Λίγο πριν τις αυτοδιοικητικές τρομοκρατικές επιθέσεις με παγιδευμένα ταχυδρομικά δέματα. Απελπισία: δύο δέματα είναι ακόμη εκεί έξω. Σοκ: αμέσως μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών ανακοινώνεται ότι το έλλειμμα για το 2009 είναι 4, δισ μεγαλύτερο από την αρχική εκτίμηση. Σοκ+απελπισία: το έλλειμμα του 2009 γίνεται 5, για να εκτιναχθεί αμέσως μετά την επικράτηση του ΠΑΣΟΚ έναντι της ΝΔ στο β γύρο στα 15 δις. ΣΟΚ+ εγκιβωτισμός+ απελπισία: Νέα μέτρα.

Φυσικά το έλλειμμα, το πραγματικό έλλειμμα περασμένων ετών είναι ένας αριθμός και όχι μια μεταβλητή που αλλάζει από μέρα σε μέρα ανάλογα με τις εκλογικές σκοπιμότητες.

Αν σας θυμίζουν κάτι αυτές οι μέθοδοι, είναι γιατί είναι κλασσικές τεχνικές βασανιστηρίων με σκοπό να σπάσουν το άτομο (σε πολιτικό επίπεδο και τις κοινωνίες του), να το απογυμνώσουν από κάθε ελπίδα, κάθε προσδοκία, από κάθε αξιοπρέπεια και αντίσταση και να το καταστήσουν πειθήνιο και υπάκουο σακί, υποχείριο στα καπρίτσια των βασανιστών του.

Είναι λογικό λοιπόν οι Έλληνες να βρίσκονται σε απόγνωση και κατάθλιψη. Σε αντίθεση με τον πρωθυπουργό τους που χαίρει άκρας υγείας, εξαιρετικής φυσικής κατάστασης και αισιοδοξίας. Ένας πρωθυπουργός που κάθε μάνα θα ήθελε για παιδί της, ανεξάρτητα από το αν η κυβέρνηση του υπηρετεί το ληστρικό καπιταλισμό, μια μορφή ανιδεολογίας με έντονα μεταφυσικά στοιχεία που θα φαινόταν ακόμη και στα μάτια των καπιταλιστών του 70 απεχθής, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι μέριμνα της είναι οι διεθνείς αγορές και όχι οι κοινωνίες. Δεν έχει λοιπόν κανένα ρομαντικό Elmer Fudd αυτή η κυβέρνηση αλλά έχει πλείστους Elmer Funds. Για την ακρίβεια, πολλά Sinking Funds.

Δεν υπάρχει ελληνική κυβέρνηση. Δεν υπήρξε ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες. Οι πολιτικοί μας, όταν δεν κινούνταν από ιδιοτέλεια και ψηφοθηρία, ήταν πάντα υποχείρια ισχυρότερων. Αυτή η κυβέρνηση μας λέει τώρα ευθέως ότι δεν κυβερνά αυτή και εν λευκώ παραδίδει τη δημοκρατία στο ΔΝΤ και την τρόικα. Ο λαός δεν έδωσε ποτέ καμιά τέτοια εξουσιοδότηση στην κυβέρνηση. Δε νομιμοποιείται η κυβέρνηση για την παραχώρηση της Ελλάδας σε ΔΝΤ και τρόικα. Αν δεν μπορούν να κυβερνήσουν, να τσακιστούν να φύγουν από κει που ρθαν αντί να το παίζουν νταβατζήδες της Ελλάδας.

Τον Γεώργιο Παπανδρέου τον αποκαλούσαν GAP κάποτε. GAP σημαίνει κενό. Κάπως έτσι, σαν γκαπ ή γκουπ, μπορεί να ακουστεί και η γροθιά των Ελλήνων στο καθεστώς που τους τσάκισε με χτυπήματα κάτω από τη ζώνη και ατελείωτα βασανιστήρια.

1http://www.sansimera.gr/articles/422

Read More »

Πολιτική και κοινωνία: Το νερό που καίει (μηχανισμοί υποδούλωσης και αντίσταση)

Δεν είμαστε οι πρώτοι. Το ‘χουν κάνει και σε άλλους ιθαγενείς. Λίγο νερό που καίει, λίγα μπιχλιμπίδια για να πάρουν γη και ύδωρ. Οι ειδικοί στον εκμαυλισμό και τον εκφυλισμό την ξέρουν εξαιρετικά καλά τη δουλειά τους. Μάλλον γιατί οι ίδιοι οι εξουσιαστές είναι φαύλοι, μάλλον γιατί είναι έκφυλοι, ξέρουν πώς να εκφυλίζουν και άλλους, να τους μεταδίδουν την αρρώστια. Για μας ήταν λίγη βολή, λίγη χλιδή, λίγα πλαστικά όνειρα, λίγη παροχή υπηρεσιών και ένας σκασμός βιομηχανικά προϊόντα και ξεκάναν το ανθρώπινο περιεχόμενο. Το διαλύσαν.

__Το νερό που καίει

Του Πέτρου Αργυρίου

TVXS, 04/12/2010__

Τώρα αλαζονικά θριαμβολογούν: βλέπετε; Σας τα λέγαμε. Οι κοινωνίες σας είναι σκατά, κατά βάθος. Γιατί πως αλλιώς θα δεχόσασταν τα σκατά που σας πετάμε; Οι κοινωνίες σας είναι σκατά και σεις σκουπίδια. Χρειάζεστε τα στιβαρά χέρια αδίστακτων απάνθρωπων για να επιβιώσετε. Δεν φταίμε μεις που είμαστε απάνθρωποι. Πως αλλιώς να κυβερνήσεις μάζες υπανθρώπων;

Εδώ και δεκαετίες είμαστε θύματα ενός ψυχολογικού πολέμου. Μας αναγκάσαν να συνδέσουμε τις ανάγκες, τις επιθυμίες μας, τα συναισθήματά μας, τα όνειρα με μια μηχανή που κατασκευάζει εικονικές πραγματικότητες. Μας νευροκαλωδιάσαν με τη βιομηχανία, μας βιομηχανοποιήσαν εσωτερικά –τι άλλου είδους όντα θα επιθυμούσε μια βιομηχανοποιημένη πραγματικότητα να παράγει- και τώρα μας περνάν από εικονικές τους ουτοπίες στις πολύ πραγματικές δυστοπίες τους. Και σαν άλλοι χάροι, για το πέρασμα από τη ζωή στο θάνατο, ζητάν και αντίτιμο για τις υπηρεσίες τους.

Θυμάμαι τις υπερπροστατευτικές Ελληνίδες μητέρες να μας συμβουλεύον να μην παίρνουμε καραμελίτσες από αγνώστους. Τις φάγαμε όμως. Ξανά και ξανά. Από παντελώς αγνώστους. Και κάποιοι από μας δηλητηριαστήκαν, μεταλλαχθήκαν εσωτερικά. Και μετά την καραμέλα ήρθε η πιπίλα. Ξανά και ξανά. Σαν μωρά παιδιά. Η ίδια πιπίλα, γιατί για τους εξουσιαστές είμαστε μωροί. Οπισθοδρόμηση υπαρξιακή, από τη νεανικότητα στη μωρία και τέλος στην ανυποστασία. Μας ξε-κάνουν, αργά και επιστημονικά.

Το οπλοστάσιο της επιχειρηματολογίας τους δυναμώνει. Αφού μπορούμε να σας το κάνουμε είχαμε δίκιο στο να πιστεύουμε ότι ήσασταν τόσο ανίκανοι, τόσο ηλίθιοι ώστε να το δεχτείτε. Και τώρα που σας διαλύσαμε, τώρα που βλέπετε τη ζωή μάταια, άσχημη, χωρίς ελπίδα, τώρα θα σας κάνουμε βίδες για τα εργοστάσια μας. Τώρα σας μένει μια επιλογή: ούτε να μεγαλουργήσετε ούτε να ευτυχίσετε, ούτε να τολμήσετε. Μοναχά να επιβιώσετε. Μοναχά να επιβιώσετε. Μοναχά να επιβιώσετε. Τον βλέπετε εκείνον δίπλα και τον άλλο παραδίπλα, και εκείνον τον περίεργο πιο πέρα; Μαντέψτε τι. Και αυτοί είναι σαν και σας. Και αυτοί το μόνο που θέλουν είναι να επιβιώσουν. Θα κάνουν τα πάντα για να επιβιώσουν. Θα πατήσουν επί πτωμάτων για να επιβιώσουν. Όπως και σεις. Προλάβετε τους, σκοτώστε τους πριν σας σκοτώσουν. Ο ικανότερος κερδίζει το τρόπαιο μιας άθλιας ζωής γεμάτης σκιές και σκελετούς στη ντουλάπα. Και αυτοί να μας βλέπουν να σκοτωνόμαστε σαν τα σκυλιά για ένα κομμάτι ψωμί, όποτε θα χουν την όρεξη να μας το ρίξουν.

Το δόγμα της απανθρωπιάς, το δόγμα ότι οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι εκ φύσεως ζούγκλες, ότι οι άνθρωποι είναι εκ φύσεως σκυλιά που θέλουν στείρωση –πνευματική και όχι μόνο, τα δόγματα της απανθρωπιάς καρπίζουν τα χολερικά τους φρούτα μέσα στις κοινωνίες μας. Οι κοινωνίες είναι εχθρικές και οι άνθρωποι κακοί, από τη φύση τους. Μόνοι οι δυνατοί, μόνο οι ικανοί αξίζουν να επιβιώσουν.

Αυτές οι θεωρίες κοινωνικού δαρβινισμού που μετατρέπουν τον άνθρωπο και την κοινωνία του σε πεδίο μάχης, επιβάλλονται από εχθρούς της κοινωνίας, ανθρώπους αποκομμένους από αυτή, διεστραμμένους, από αρχιερείς της απαξίωσης.

Λένε ψέματα. Το στοίχημα της επιβίωσης απέναντι στις συνθήκες, μέχρι και σήμερα, το είδος χωρίς οπλές, κυνόδοντες, γούνες, ταχύτητα και δύναμη, το ξεπερνά χάρη στην ευρηματικότητα, την πρωτοτυπία, την αντίληψη, και ναι, την κοινωνικότητά του. Οι κοινωνίες οι ίδιες είναι μηχανισμός επιβιωτικός και παραγωγοί προόδου.
Μήπως θεωρεί κανείς ότι η πρόοδος μας οφείλεται στα συστήματα εξουσίας που από τη φύση τους και μάλλον συνολικά είναι συντηρητικά καθώς το μόνο μέλημα τους είναι η αυτοσυντήρηση του συστήματος.

Όχι οι κοινωνίες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι πολύ περισσότερο φιλοπρόοδες από την εξουσία. Όχι, η κοινωνία δεν είναι από τη φύση της εχθρός του ανθρώπου και ο άνθρωπος δεν είναι από τη φύση του εχθρός της κοινωνίας. Η εξουσία συχνά αποδεικνύει ότι είναι εχθρός του ανθρώπου και των κοινωνιών του. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο, τον τυφλώνει με μίση και απαξίες που η ίδια καλλιεργεί.

Λένε ψέματα. Ζούμε σε μια εποχή αμύθητου πλούτου και δυνατοτήτων. Στην παρούσα φάση δεν υπάρχει ούτε κανά Μαλθουσιανό ζήτημα έλλειψης τροφής όπως συχνά μας προβάλουν, ούτε επιβιωτικό ζήτημα λόγω περιβαλλοντικών συνθηκών. Το κεντρικά ζητήματα είναι ότι σε μια φάση απίστευτης τεχνολογικής προόδου, η εξουσία είναι αυτή που δεσμεύει τις δυνατότητες και που δημιουργεί από την κακή χρήση της τεχνολογίας συνθήκες στις οποίες το ανθρώπινο είδος ενδέχεται να μην επιβιώσει. Ναι πλούτος υπάρχει. Απίστευτος. Και τεχνολογία. Αδιανόητη. Αυτό που δεν υπάρχει είναι πολιτική και ηθική πρόοδος. Και αυτό βαρύνει τα κωλόπαιδα της εξουσίας που τα θέλουν όλα δικά τους, όλα ελεγχόμενα. Οι κάστες της εξουσίας, είναι οι εχθροί της ανθρωπότητας.

Ναι τεχνολογία υπάρχει. Και πλούτος, όσος δεν είχαμε φανταστεί ποτέ. Και οι αγλέουρες της εξουσίας τον θέλουν για τα μούτρα τους και τα τέκνα τους, ολόκληρο. Τεχνολογία. Υπάρχει. Αδιανόητη. Κοιτάξτε όμως τριγύρω σας. Κοιτάξτε τι σας αντιγυρίζουν από τα τεχνολογικά θαύματα στην καθημερινή σας ζωή. Εκτός από την πληροφορική, που φυσικά, ήταν μια επανάσταση που για μια ακόμη φορά ΔΕΝ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΟΙ ΚΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ, εκτός από τα οπλικά συστήματα και τα συστήματα παρακολούθησης και επιτήρησης που η εξουσία λατρεύει να τελειοποιεί, πείτε μου, τεχνολογικά σε ποιον αιώνα ζείτε στην καθημερινότητα σας. Εγώ χονδροειδώς υπολογίζω στον 18ο. Μπορεί και να υπερβάλω. Μπορεί με βάση την τεχνολογία της μέσης καθημερινότητας να ζούμε και στον 17ο αιώνα.

Δουλειά της εξουσίας είναι να μην απελευθερώνει την τεχνολογία. Να τη δεσμεύει. Να την ελέγχει. Οι ουτοπίες της επιστημονικής φαντασίας, είναι σήμερα απολύτως εφικτές. Η εργασία σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό θα μπορούσε να έχει αυτοματοποιηθεί και οι εργάτες να ταν απλά προγραμματιστές και σχεδιαστές.
Δεν το θέλουν. Θέλουν τους πληθυσμούς ομήρους. Όπου υπάρχει φτώχεια, την παράγει ή τη συντηρεί το σύστημα.

Λένε ψέματα. Είναι το μόνο που ξέρουν να κάνουν. Αλλά φοβούνται. Ο φόβος που μας προβάλουν είναι αυτός που νιώθουν, αυτή η βουκέντρα της αμφιβολίας για το ακριβές χρονικό σημείο της χειραφέτησης της ανθρωπότητας από τα συστήματα εξουσίας, που την κρατάν χαζή, τυφλή, κουτσή, υπάνθρωπη, υπόδουλη. Το ξέρουν ότι η τεχνολογία έφερε μια επανάσταση που δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να ελέγξουν. Την ελεύθερη πληροφορία. Τρέμουν. Και διανοητές τους όπως ο Μπρεζίνσκι αναγνωρίζουν ότι η ανθρωπότητα έχει φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα πολιτικής συνειδητότητας. Και αυτό είναι πρόβλημα για αυτούς. Όλο και περισσότεροι σκλάβοι πολυτελείας αντιλαμβάνονται τις πραγματικές προθέσεις των συστημάτων και αρκετοί αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως παίζεται το παιχνίδι.

Σε αυτήν την ορατή απειλή, τη μεγαλύτερη απειλή που τα συστήματα εξουσίας έχουν αντιμετωπίσει ποτέ, στην απειλή μιας παγκόσμιας πολιτικής συνειδητότητας, οι ¨συντηρητές¨ του συστήματος απαντούν με την οπισθοδρόμηση. Μπορεί να έχουν δεκάδες άλλους λόγους για να το κάνουν και να βρουν χίλιους τρόπους να το πουν όπως εκσυγχρονισμό, πρόοδο, ασφάλεια, οικονομία αλλά η αλήθεια που κρύβουν πίσω από τα συνθήματα και τις πρακτικές τους είναι μία: οπισθοδρόμηση. Στην ατζέντα της περιέχεται η διάλυση του μοναδιαίου ανθρώπινου πλάσματος και η αποδόμηση των κοινωνιών του.

Είμαστε γενναίο είδος. Είμαστε εκείνο το γελοία φθαρτό και αδύναμο είδος που ριχνε ακόντιο στα μούτρα του μαστόδοντα (και ζητώ συγγνώμη από το μαστόδοντα και από τα άλλα είδη για την επιβιωτική επιθετικότητα των προγόνων μου. Ελπίζω κάποτε να μπορέσουμε να επανορθώσουμε εφευρίσκοντας ομορφότερους τρόπους επιβίωσης) για να προστατέψει τους αγαπημένους του, το είδος που πέρασε ωκεανούς με καρυδότσουφλα από ανάγκη ή από περιέργεια ή και από τα δύο μαζί. Το άτριχο είδος που περπάτησε στο διάστημα. Είμαστε γενναία πιθήκια. Ενίοτε και σοφά. Και όπως τα πιθήκια φοβόμαστε περισσότερο όταν ο διπλανός μας συμπίθηκας τρέμει από κάτι στο σκοτάδι που δεν μπορούμε να δούμε. Φοβόμαστε περισσότερο από το φόβο του άλλου. Και έτσι μας φοβερίζουν όλους μαζί, με τις αόρατες απειλές τους. Μιλώντας για το φόβο που θα πρεπε να νιώθουμε μέσα από τους άλλους που φοβούνται μέσα από τον φόβο που νιώθουνε ότι εμείς εκλύουμε. Και έτσι, μας κρατάνε σε ένα παραλυτικό μόνιμο επιβιωτικό στρες. Με ένα θέατρο σκιών, καραγκαζιοπαίχτες που κουνάν τους χαρτονένιους δράκους τους πίσω από το σεντόνι.

70% των Ελλήνων βρίσκονται σε κατάθλιψη λένε. Και δεν είναι μια απλή οικονομική παρενέργεια. Είναι πολιτικό σκοπούμενο και προϋπόθεση για να επιβάλλουν τις πολιτικές τους. Είναι αποτέλεσμα ενός προμελετημένου ψυχολογικού πολέμου. Γιατί μας το κάνουν; Απλό. Γιατί για τους εχθρούς των κοινωνιών, η εξουθένωσή μας τους διασφαλίζει τη νίκη. Ισοδυναμεί με άνευ όρων παράδοση.

Πως είναι δυνατόν μπορεί να σκεφτεί κάποιος, πως είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσο άρρωστοι άνθρωποι; Όχι φίλε μου, δεν τόσο άρρωστοι, είναι πολύ περισσότερο. Είναι αυτοί που στέλνουν ανθρώπους να σκοτωθούν και να σκοτώσουν στους πολέμους τους όταν το κρίνουν σκόπιμο. Την ψυχή του Έλληνα ή του κάθε άλλου θα σκεφτούν τώρα ρε; Για αυτούς είμαστε λιγότεροι από κοψοχολιασμένοι πίθηκοι.

Δυστυχώς όμως, μέσα σε όλα τα άλλα τα κακά μας έχουμε κάτι περισσότερο από τους πίθηκους, κάτι καλό αυτή τη φορά, κάτι σπάνιο και εξόχως σημαντικό. Δομημένη γλώσσα. Και με αυτήν μπορούμε να περιγράψουμε στους διπλανούς ότι ο δράκος που μας τρομάζει είναι ένα κομμάτι χαρτί που η εξουσία και τα τσιράκια της τα μέσα το κουνάν ηλιθιωδώς πέρα δώθε.

Και μπορούμε να πούμε και στους άλλους που δεν είχαν το χρόνο ή τη διάθεση να εξασκήσουν την ικανότητα της γλωσσικής επικοινωνίας κάτι πολύ απλό: Δράκος- δεν. Εμείς-δυνατοί. Αυτός εκεί κουνάει χάρτινο δράκο για να μας τρομάξει.

Η ζωή παράγει φρίκες και απίστευτη ομορφιά. Παράγει καταστροφές και θαύματα. Πότε εμείς διαλέξαμε να πάρουμε το μέρος της φρίκης; Και ποιος είχε το δικαίωμα να αποφασίσει για εμάς και να μας συμπαρατάξει στο πλευρό της φρίκης;

Το νερό που καίει δεν έχει σβήσει ούτε τη δίψα μας ούτε τη φωτιά μέσα μας. Όχι ακόμη.

Η ψήφος σας: Κανένα Μέσος Όρος: 5 (5 ψήφοι)

Read More »

Δημόσια υγεία- ΝDM1, ο νέος εχθρός της "επιστημονικής ειδησεογραφίας" (η ανεπάρκεια ή σκόπιμη παραπληροφόρηση των μήντια σε επιστημονικά ζητήματα)

Η είδηση είναι αυτή: εντοπίστηκαν βακτηριακά στελέχη ικανά να εκφράζουν το ένζυμο NDM-1 (μεταλλο-βήτα-λακταμάση) το οποίο τους προσδίδει αντίσταση σε μια κατηγορία αντιβιοτικών, τις καρβαπενέμες, φάρμακα τα οποία θεωρούνται ως μία από τις τελευταίες διαθέσιμες καταφυγές απέναντι σε φαινόμενα βακτηριακής αντίστασης. Τα NDM-1 βακτηριακά στελέχη ανήκαν κυρίως στα είδη Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae.

__NDM-1

ΤΟυ Πέτρου Αργυρίου

TVXS, 04/09/2010 __

Η είδηση αναμεταδόθηκε από πολλά ελληνικά και διεθνή μέσα με την προσθήκη τρομολάγνας σάλτσας, μισής κουταλιάς πανικού και παντελώς άσχετων αναφορών σε … ιούς. Ένας από τους τίτλους ήταν ενδεικτικά: NDM-1- νέος ασιατικός ιός!!! Η παντελώς αβάσιμη αναφορά σε ιό μπορεί να βρεθεί και σε ¨εξειδικευμένο ιατρικό¨ site, το οποίο διαφημίζει επίσης παροχή ιατρικών υπηρεσιών και παραπέμπει και σε ιατρικό φόρουμ όπου ¨οι ειδικοί απαντούν στις ερωτήσεις σας… "Η είδηση σε αυτό το εξειδικευμένο λοιπόν ιατρικό site τιτλοφορείται ως: ¨Απειλή από νέο σούπερ ιό ανθεκτικό στα φάρμακα".(1)

Για το όνομα του Ιπποκράτη! Η διαστρέβλωση της αρχικής είδησης γενικότερα φανερώνει δύο πραγματικά εξαιρετικά ανησυχητικά φαινόμενα:
α) Το φαινόμενο της ανεπάρκειας των επιστημονικών συντακτών, ένα φαινόμενο που διεθνώς έχει τεθεί υπό συζήτηση εδώ και αρκετά χρόνια και που σε ορισμένες περιπτώσεις εκδηλώνεται ως επιστημονικός αναλφαβητισμός των δημοσιογράφων που καλούνται να καλύψουν το επιστημονικό ρεπορτάζ. Η περίπτωση του χειρισμού της είδησης για το ένζυμο NDM-1 αποδεικνύει περίτρανα του λόγου το αληθές. Η σύγχυση ιού με βακτηριακό ένζυμο ή έστω βακτηριακό στέλεχος είναι γκάφα αντίστοιχης κλίμακας με τη σύγχυση απολιθωμένου αυγού δεινοσαύρου με τα κόπρανα ελέφαντα, ή έστω με είδος ελέφαντα. Το παράδειγμα που χρησιμοποιώ είναι βέβαια ατυχές αλλά πραγματικά αδυνατώ να βρω κατάλληλο παράδειγμα τέτοιας κλίμακας ¨γκάφας¨.

β) Το δεύτερο και εξίσου ανησυχητικό φαινόμενο είναι η στρέβλωση της είδησης μέσα από τον παραμορφωτικό καθρέφτη των media: Οι ειδήσεις έχουν αποκτήσει μια ιϊκή φύση, αναπαράγονται χωρίς να φιλτράρονται από το φίλτρο της κριτικής σκέψης, χωρίς οι πηγές τους να διασταυρώνονται και ¨μεταλλάσσονται¨, στρεβλώνονται καθώς αναπαράγονται από μέσο σε μέσο. Στην περίπτωση του NDM-1, ένα μεγάλο ποσοστό των επιστημονικών συντακτών του κόσμου, χρησιμοποίησε πηχυαίους τρομολάγνους τίτλους, αναπαράγοντας σκόπιμα ή υποσυνείδητα το ίδιο στυλ γραφής που χρησιμοποίησε το οικονομικό-πολιτικό-επιστημονικό και δημοσιογραφικό κατεστημένο των καινών επιδημιών, λες και είναι μέσα στο πλαίσια των καθηκόντων ή της δεοντολογίας των επιστημονικών συντακτών να μεγαλοποιούν και να διαστρεβλώνουν τις ειδήσεις και να προάγουν τον πανικό. Μπορεί κάποιος εύλογα να ισχυριστεί πως εκεί πέρα έξω, υπάρχει μια ολόκληρη γενιά ¨επιστημονικών συντακτών¨ (τα εισαγωγικά τοποθετήθηκαν γιατί από την ποιότητα γραφής τους φαντάζομαι ότι πολλές φορές πολλοί από αυτούς είναι απλά υποαμοιβόμενοι αγγαριομάχοι εκκολαπτόμενοι δημοσιογράφοι στους οποίους τα αφεντικά τους τους ανέθεσαν με ¨κλήρο¨ το επιστημονικό ρεπορτάζ) οι οποίοι έχουν πλέον εκπαιδευτεί στη δημοσιογραφική γλώσσα των καινών επιδημιών και της ειδησιογραφίας δημόσιας υγείας γενικότερα και πλέον την υπηρετούν και την αναπαραγάγουν αυτόματα, χωρίς πλέον να τους ζητηθεί κάτι τέτοιο από τα αφεντικά τους ή από τα λόμπυ που λυμαίνονται τη δημόσια υγεία. Με άλλα λόγια μιλάμε για τα παπαγαλάκια της ιατρικής ειδησεογραφίας, γαλουχημένα από την στυλιζαρισμένη παραπληροφόρηση των προκατόχων τους, για ένα σοβαρότατο δηλαδή εκφυλισμό της μελλοντικής ιατρικής ειδησεογραφίας από την κούνια της.
Μιλάμε πλέον για χρόνιες και εκφυλιστικές νόσους της παγκόσμιας δημοσιογραφίας.
Από την άλλη πλευρά, πολλοί δέκτες της επιστημονικής δημοσιογραφίας ακολουθούν μια μηδενιστική και εξυπνακίστικη στάση για την οποία βέβαια υπεύθυνοι είναι αποκλειστικά και μόνο οι πάροχοι και αναπαραγωγείς της επιστημονικής ειδησεογραφίας: αρκετοί αναγνώστες αφού έχουν αντιληφθεί το εξωτερικό και μόνο κέλυφος της φετινής πανδημικής σκευωρίας, απορρίπτουν- εξίσου άκριτα με όσους άκριτα την αποδέχονται- οποιαδήποτε τέτοιας υφής ιατρική είδηση. Δεν τους δίνω άδικο- όντως ο βαθμός διαστρέβλωσης και η διαπλοκή στην ιατρική ειδησεογραφία είθισται να είναι πολύ μεγάλος. Μια τέτοια μηδενιστική στάση όμως δεν πιέζει το σύστημα προς ρύθμιση και διόρθωση αλλά φαίνεται να αιτεί το ανέφικτο και παράλογο της κατάργησης της επιστημονικής ειδησεογραφίας.

Ας αφήσουμε για λίγο τον εκφυλισμό της ειδησεογραφίας και ας μιλήσουμε λίγο για την ίδια την είδηση της εμφάνισης του ενζύμου: Είναι πραγματική; Είναι είδηση; Τα δεδομένα δείχνουν πως είναι μια βάσιμη και ¨νόμιμη¨ είδηση. Αναφέρομαι φυσικά στην αρχική ιατρική είδηση και όχι στους μεταλλαγμένους δημοσιογραφικούς κλώνους της… Θα έπρεπε να αναφερθεί από τον τύπο; Φυσικά. Είναι μια αρκετή σημαντική και ανησυχητική είδηση που υποδηλώνει μια γενικότερη τάση του μικροβιακού κόσμου απέναντι στην ανθρωπογενή δράση. Αποτελεί όμως γενικότερα η είδηση της μικροβιακής αντίστασης απέναντι σε φάρμακα Νέο; Όχι φυσικά. Η μικροβιακή αντίσταση είναι ένα φαινόμενο σχεδόν τόσο παλιό όσο και η χρήση αντιβιοτικών. Για ποιο λόγο όμως τόσος θόρυβος, τόση υπερβολή και τόση αναξιοπιστία; Ας διαβάσουμε για λίγο ανάμεσα στις γραμμές των ειδήσεων. Ειδήσεις για μικροβιακή αντίσταση δημοσιεύονται ανά δεκάδες αρκετές φορές το χρόνο. Ας ανατρέξουμε για λίγο στην πρόσφατη ιατρική ειδησεογραφία:

8 Απριλίου 2010: Δημοσίευμα αναφέρεται σε ανθεκτική σε αντιβιοτικά γονόρροια.(2)
30 Ιουλίου 2010: Στο ιατρικό περιοδικό Clinical Infectious Diseases αναφέρεται ότι ένα νέο στέλεχος του βακτηρίου Escherichia coli, το ST131 εμφάνισε αντίσταση απέναντι στις κεφαλοσπορίνες.(3)

Τώρα, για ποιο λόγο έγινε τόσος δυσανάλογα πολύ ντόρος για τη NDM-1 Escherichia coli σε σχέση με την ST131 Escherichia coli;

Πέρα από τις όποιες διακριτές διαφορές στην επιστημονική σημασία των δύο ειδήσεων, υπάρχει και μια καθαρά μη επιστημονική σημαντική διαφορά: Οι χώρες προέλευσης των στελεχών. Όσο περίεργο και αν ακούγεται, ο βασικός λόγος που η NDM-1 είδηση πήρε τόσο μεγάλη έκταση σε σχέση με την SΤ131 είναι ότι το στέλεχος ST131 εμφανίστηκε σε ασθενείς στις ΗΠΑ ενώ το NDM-1 σε ασθενείς ή σε επισκέπτες της Ινδίας και του Πακιστάν. Το γεγονός αυτό μπορεί να αναλυθεί σε δύο συνιστώσες:
α)Όποιος έχει μελετήσει έστω και λίγο την ιστορία των καινών επιδημιών θα είναι σε θέση να γνωρίζει ότι οι ασθένειες του ¨άλλου κόσμου¨ δηλ. του κόσμου πλην της ¨πολιτισμένης¨ Δύσης είναι πιο ελκυστικά τρομακτικές, πουλάν περισσότερο και είναι έμμεση μομφή για το πολιτισμικό και επιστημονικό επίπεδο του άλλου κόσμου: Για παράδειγμα θα αναφερθώ στις μέχρι σήμερα τοποθεσίες προέλευσης ή υψηλού επιπολασμού των καινών επιδημιών:

1980- 2010-AIDS: Αφρική
2002-SARS : Κίνα
2006 Η5Ν1: Ασία
2009 Η1N1: Μεξικό
2010 NDM-1: Ινδία-Πακιστάν

Σε σχέση με το NDM-1 στέλεχος, η απόφαση κάποιων δυτικών να επιλέξουν κάποιες από τις ιατρικές υπηρεσίες της Ινδίας ή του Πακιστάν χαρακτηρίστηκε προκατειλημμένα ως ¨ιατρικός τουρισμός¨. Το μήνυμα που έστειλαν τα μήντια στους δυτικούς υπηκόους ήταν απλό και σαφές, ανεξάρτητα από το πόσο διαστρεβλωμένο ήταν το δημοσιογραφικό προϊόν που παρουσιάστηκε: Δεν θέλουμε τη διαρροή ιατρικού συναλλάγματος από πολίτες μας προς τον ¨άλλο κόσμο¨. NDM-1: ο νέος εχθρός. Μονόπλευρα, διαστρεβλωμένα, λες και δεν υπάρχουν ανθεκτικά σε αντιβιοτικά μικρόβια στις κλινικές του δυτικού κόσμου, η παροχή ιατρικών υπηρεσιών της Ινδίας και του Πακιστάν στιγματίστηκε, συντελώντας σε προστιθέμενη προκατάληψη για τον ¨άλλο κόσμο¨. Για μια ακόμη φορά, φαίνεται πως οικονομικά κίνητρα και λομπισμοί έπαιξαν (συνειδητά ή υποσυνείδητα) τεράστιο ρόλο στη διαμόρφωση της επιστημονικής ειδησεογραφίας. Ο οικονομικός πόλεμος συνεχίζεται σε όλα τα επίπεδα με θύμα και τη δημοσιογραφική εγκυρότητα.

Μια ακόμη απίστευτα μεροληπτική πτυχή της είδησης όπως αυτή παρουσιάστηκε είναι η έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στον ενδονοσοκομειακό τρόπο χρήσης των αντιβιοτικών σήμερα ή στην ευρύτερη και εξόχως μεταφυσική φαρμακευτική καταναλωτική κουλτούρα του δυτικού πολιτισμού: Η μικροβιακή αντίσταση παρουσιάζεται ως φυσικό φαινόμενο. Ναι είναι φυσικό φαινόμενο, το οποίο προκαλείται όμως από την ανθρωπογενή επέμβαση στο μικροβιακό περιβάλλον. Αντί να συζητάμε για πολιτικές που θα φέρουν μια έλλογη και μετρημένη χρήση των αντιβιοτικών, μιλάμε για απειλές και νέους εχθρούς παρουσιάζοντας τον πολιτισμό μας σαν αθώα και ανυπεράσπιστη κορασίδα…

Έχω τονίσει επανειλημμένα ότι ο πραγματικός κίνδυνος που μπορούμε να διαχειριστούμε είναι το μεταλλαξιογόνο στρες που ασκούμε στους μικροοργανισμούς, είτε ενδονοσοκομειακά, είτε από την κουλτούρα της κατάχρησης των αντιβιοτικών από τον ιατρικό καταναλωτή αλλά και από τη βιομηχανία παραγωγής κρέατος σε συνδυασμό με άλλους ανθρωπογενείς μεταλλαξιογόνους παράγοντες. Για τις τυχαίες, φυσικές μεταλλάξεις δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε στο παρόν τεχνολογικό μας στάδιο. Για τις ανθρωπογενείς μεταλλάξεις μπορούμε να κάνουμε πολλά αλλά δε θέλουμε. Πολλά ¨ζωτικά οικονομικά συμφέροντα¨ θα πληγούν αν επιδιώξουμε κάτι τέτοιο. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν είναι υποχρεωτικό αλλά αυτό είναι το σύνηθες επιχείρημα για να υπερασπίσουμε την απροθυμία μας να αλλάξουμε την οπτική μας γωνία.

Οι σημερινές βιοτικές συνθήκες είναι εξαιρετικά ευνοϊκές για την εκδήλωση μιας πανδημίας. Οι αστικά συνωστισμένοι ανθρώπινοι πληθυσμοί και οι ταχύτητες μετακινήσεις αρκούν για κάτι τέτοιο. Η διαφορά είναι ότι η πανδημία δεν μπορεί να προβλεφθεί, σε πείσμα των κινδυνολόγων επιστημόνων και των μηντιανθρώπων που συνεχώς την επικαλούνται και την τοποθετούν και σε ορισμένο εύρους χρόνου στο κοντινό μέλλον. Η πανδημία δεν μπορεί να προβλεφθεί και έχοντας σπαταλήσει στην κινδυνολογία και σε αναποτελεσματικά φάρμακα και εμβόλια πακτωλό χρημάτων αντί αυτά να επενδυθούν σε υποδομές και σε παγκόσμιο δίκτυο ειδικών μονάδων με ειδικό προσωπικό, δε θα είναι καν δυνατόν οι συνέπειες της να αντιμετωπιστούν. Ακριβώς όπως είδαμε να γίνεται με τις φυσικές καταστροφές, από τον τυφώνα Κατρίνα μέχρι το σεισμό στην Αϊτή, η πρόβλεψη δεν υπήρξε, δεν υπήρξε έγκαιρα ή δε βοήθησε και οι μηχανισμοί αντιμετώπισης κρίσεων ήταν εξόχως αναποτελεσματικοί. Και για το όνομα της λογικής, όλοι όσοι ασχολούνται έστω και αμυδρά με τη διαχείριση κρίσεων γνωρίζουν ότι το ενδεχόμενο που πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία είναι αυτό του γενικευμένου πανικού. Πόσο ανεύθυνα μπορούν λοιπόν να είναι τα μήντια που για ψήλου πήδημα δωρίζουν πανικό σε οικογενειακές συσκευασίες;
Σήμερα, με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις, δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις φυσικές καταστροφές. Μπορούμε όμως να εμποδίσουμε ανθρωπογενείς καταστροφές. Δεν το κάνουμε όμως. Μιλάμε για ανθεκτικά σε φάρμακα μικρόβια και σπάνια αναφέρουμε ότι εμείς τα δημιουργούμε. Η όλη ιστορία μου θυμίζει τον αστικό κάτοικο που καταριέται το ποτάμι ή τη βροχή ή το θεό για το σπίτι του που πλημύρισε όταν ο ίδιος μπάζωσε το ρέμα για να χτίσει…

Μου θυμίζει και την ιστορία με το βοσκό που φώναζε ¨λύκος¨. Δεν μπορώ να αδικήσω λοιπόν τον πολίτη που δεν πιστεύει πλέον τίποτε και που βλέπει σκιές παντού στην ιατρική ειδησεογραφία. Διεθνείς και κυβερνητικοί οργανισμοί δημόσιας υγείας κάναν μαζί με τα μήντια ότι ήταν δυνατό για να ξεσκίσουν την αξιοπιστία τους. Αν συνεχίσει να αυξάνεται η συνειδητότητας σε θέματα δημόσιας υγείας θα επέλθει σταδιακά και η επίγνωση όχι μόνο των ολιγωριών και των σκανδάλων αλλά και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στο όνομα της δημόσιας υγείας που έχουν επιτελεστεί κατά τον 20ο και τον 21ο αιώνα.(4)

(1) http://www.iatronet.gr/newsarticle.asp?art_id=12343
(2) http://www.msnbc.msn.com/id/36229547
(3) http://www.idsociety.org/Content.aspx?id=16864
(4) Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά τους εκλεκτούς αναγνώστες του TVXS για την ετοιμότητα και την εγκυρότητα των διορθωτικών σχολίων πάνω στα κακώς κείμενα της ιατρικής ειδησεογραφίας όπου και αν αυτά βρίσκονται. Είναι η πρώτη φορά που συναντώ μια τέτοια αντίδραση από αναγνώστες και είναι ακριβώς το μέλλον που οραματίζομαι… Ενεργοί, εκπαιδευμένοι και συνειδητοί αναγνώστες αντί για παθητικά φερέφωνα… Τα μήντια συνήθως δεν μπορούν και δεν θέλουν να αυτορυθμιστούν. Οι κριτικοί αναγνώστες είναι το κομβικό σημείο για την αναμόρφωση της ειδησεογραφίας. Και πάλι, προσωπικά, σας ευχαριστώ…

Η ψήφος σας: Κανένα Μέσος Όρος: 4.7 (3 ψήφοι)

Read More »