Put the ελληνική φέτα down
Η φέτα είναι αρχαία, σύμφυτη με τον πολιτισμό μας. Είναι επίσης ένα προϊόν το οποίο με μεγάλους διασκελισμούς κατακτά τις αγορές δημιουργώντας για το μέλλον προϋποθέσεις για τη δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων εργασίας για την ελληνική οικονομία.
Είναι επίσης ένα είδος που το όνομα του προστατεύεται από τις κακές πρακτικές και εμπορικές επιβουλές καθώς έχει επάξια κερδίσει τον τίτλο ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης).
Με άλλα λόγια, κανένα τυροκομικό προϊόν που παράγεται εκτός Ελλάδος και με τρόπο διαφορετικό του παραδοσιακού, δεν δύναται να ονομαστεί «Φέτα».
Φυσικά, οι μεγάλες ξένες τυροκομικές εταιρίες έχουν βάλει εδώ και καιρό τη φέτα στο μάτι και θέλουν ένα μεγάλο κομμάτι της, αν όχι όλη.
Οι πόλεμοι της φέτας δεν είναι καινούριοι λοιπόν. Η ελληνική Φέτα πολέμησε απέναντι σε εμπορικά θηρία όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Δανία. Και κέρδισε: Το 1996 το όνομα φέτα κατοχυρώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το 1999 η απόφαση προσβάλεται και η φέτα εξορίζεται από τον κατάλογο των ΠΟΠ από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Εντούτοις η Φέτα επανέρχεται στον κατάλογο Π.Ο.Π το 2002. Είχαμε ξανά τον εθνικό μας Π.Ο.Π σταρ.
Τα μεγάλα συμφέροντα, της Αμερικής πλέον, όμως δεν το βάλαν κάτω.
Στα πλαίσια της υπό διαπραγμάτευσης Διατλαντικής Εμπορικής και Επενδυτικής Εταιρικής Σχέσης (TTIP) μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ που επιδιώκει ένα ακόμη πιο παγκοσμιοποιημένο μέλλον όπου τα ολιγοπώλια θα έχουν μόνο μεγαλύτερη εμπορική ισχύ αλλά και νομική ισχύ πάνω σε κράτη που τυχόν θελήσουν να τους αντισταθούν, οι αμερικανοί βάλαν βιτρίνα Καναδικές εταιρίες για να «κλέψουν» τη Φέτα. Παρά την απίστευτη αδράνεια του ελληνικού κοινοβουλίου και των ειδικών επιτροπών της Βουλής που έδειχναν να θεωρούν την παραχώρηση ενός ακόμη εθνικού θησαυρού λήξασα (με κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις βουλευτών όπως ο κος Κασιπίδης και βουλευτών της αντιπολίτευσης), την παρτίδα την έσωσε η ΕΕ, η οποία συγκρούστηκε στο θέμα των ΠΟΠ με τον άσπονδο σύμμαχο της τις ΗΠΑ, όχι φυσικά για χάρη της Ελλάδας αλλά γιατί στην Ευρωπαϊκή λίστα ΠΟΠ είναι και εθνικά τυροκομικά προϊόντα πολύ σημαντικότερων χωρών όπως η Ολλανδία, η Ιταλία κοκ.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει όταν τα ελληνικά προϊόντα παράγονται από μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού.
Το ελληνικό γιαούρτι σε ξένα χέρια
Είναι δροσερό, υγιεινό ιδιαίτερο και έχει κατακτήσει τις ΗΠΑ: είναι το ελληνικό γιαούρτι (έτσι είθισται να ονομάζουν οι Αμερικανοί το στραγγιστό γιαούρτι αν και αυτή δεν είναι η μοναδική του ονομασία). Αν εξαιρέσουμε όμως μια μεγάλη ελληνική εταιρία με πολύ σημαντικό μερίδιο στην αμερικανική αγορά που λόγω μνημονίου και ελληνικών κυβερνήσεων μετέφερε την έδρα της στο εξωτερικό, οι υπόλοιπες ελληνικές εταιρίες μικρό μόνο μερίδιο της αμερικανικής αγοράς έχουν.
Και εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μυστήριο: Αν δεν έχουν συνολικά οι ελληνικές εταιρίες το μεγαλύτερο κομμάτι της αμερικανικής αγοράς ελληνικού γιαουρτιού αξίας πάνω από 5 δις ετησίως, νούμερο που αντιστοιχεί στο 50% των συνολικών πωλήσεων γιαουρτιού στις ΗΠΑ, τότε ποιος το έχει;
Η απάντηση είναι: Ένας τσομπάνης. Και δεν είναι κάποιος Έλληνας βοσκός που μεγαλοπιάστηκε. Αλλά η εταιρία Chobani του περίπου συνομηλίκου μου Τούρκου επιχειρηματία Hamdi Ulukaya , εταιρία που κατέχει το 38% των συνολικών πωλήσεων ελληνικού γιαουρτιού στις ΗΠΑ.
Ο Hamdi Ulukaya ξεκίνησε σφετεριζόμενος ένα άλλο ελληνικότατο γαλακτοκομικό προϊόν, την ελληνική φέτα.
Ακολουθώντας τη συμβουλή του πατέρα του ο Hamdi ίδρυσε την τυροκομική εταιρία Eyphrates στη Νέα Υόρκη για να πουλάει «ελληνική» φέτα στους Αμερικανούς. Για να φτιάξει το δικό του success story, συνέχισε με την ίδια τακτική, να φτιάχνει και να πουλάει τα προϊόντα των άλλων.
Δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιήσαμε για τις πρακτικές του Ulukaya τον όρο «σφετερισμός» ο οποίος φαίνεται είναι εξαιρετικά ήπιος αν κάποιος συμμεριστεί τις καταγγελίες της πρώην γυναίκας του Ayse Giray. Η Ayse κατάθεσε σε αμερικανικό δικαστήριο πως ο Ulukaya κόμπαζε σε φίλους και γνωστούς για το ότι έκλεψε τη συνταγή γιαουρτιού του από την Φάγε καθώς και πως για να ξεκινήσει την αυτοκρατορία του δεν είχε διστάσει να κλέψει μια επιταγή ύψους 750000 δολαρίων από την οικογενειακή του τυροκομική επιχείρηση στην Τουρκία εκβιάζοντας την ίδια του την οικογένεια να τον χρηματοδοτήσει για να μην την εξαργυρώσει. Στη συνέχεια και αφού πήρε δανεικά και αγύριστα κοντά στις 500000 δολάρια από τη πρώην του για να στήσει την Euphrates, έκλεψε επιταγές και από τον αδερφό του και πλαστογράφησε την υπογραφή.
Αλλά ας αφήσουμε την «υγιέστατη» επιχειρηματικότητα του Ulukaya που μοιάζει με μύθο βιβλικού κακού και ας ασχοληθούμε με τα «υγιέστατα» προϊόντα του:
Στην παρουσίαση της έρευνας Google για αποτελέσματα, η Chombani περιγράφει το γιαούρτι της ως εξής:
«Αυθεντικό στραγγιστό Ελληνικό Γιαούρτι φτιαγμένο με το σωστό τρόπο με μόνο φυσικά συστατικά και χωρίς καθόλου συντηρητικά»
Έχουμε ήδη πάρει μια ιδέα για το ποιος είναι ο τρόπος ο «σωστός» για τον Ulukaya.
Αλλά ας πάμε στο υπόλοιπους και πιο ουσιαστικούς ισχυρισμούς της Chombani για το προϊόν της:
Το γιαούρτι της μπορεί να είναι όντως στραγγιστό αλλά ούτε αυθεντικό ούτε Ελληνικό είναι καθώς ούτε από ελληνικό γάλα παρασκευάζεται αλλά ούτε και από Έλληνες.
Όσο για το ότι είναι «φυσικό», φυσικά και είναι… Για όσους είναι τόσο αστοιχείωτοι ώστε να πιστεύουν ότι τα γενετικά τροποποιημένα είναι «φυσικά».
Γιατί σύμφωνα με συνηγόρους του καταναλωτή στις ΗΠΑ, το γάλα που χρησιμοποιεί η Chombani για το γιαούρτι της παράγεται από αγελάδες που ταΐζονται με γενετικά τροποποιημένες τροφές.
Αυτός ο «σωστός» τρόπος παραγωγής της Chombani, δεν αρκείται μόνο στους πιθανούς κινδύνους της επιβολής της γενετικά τροποποιημένης κουλτούρας στην γεωργία και την κτηνοτροφία:
Σύμφωνα με πληθώρα δημοσιευμάτων, ο μαζικός τρόπος παραγωγής της Chombani απειλεί να προκαλέσει (οργανική) ρύπανση στο περιβάλλον.
Περί τίνους πρόκειται;
Ως υποπροϊόν της παραγωγής στραγγιστού γιαουρτιού παράγεται όξινος ορός γάλακτος. Αν μεγάλες ποσότητες όξινου ορού γάλακτος βρεθούν σε ποτάμια ή λίμνες, η φυσιολογική τους αποσύνθεση είναι ικανή να προκαλέσει «ασφυξία» σε υδρόβιους οργανισμούς και να διαταράξει σοβαρά τα οικοσυστήματα αυτά.
Μέχρι σήμερα μέρος του παραγόμενου όξινου γαλακτικού ορού χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή αλλά υπάρχει όριο στο πόσο από αυτό μπορούν τα ζώα να καταναλώσουν μέχρις ότου να εμφανιστεί κάποιου είδους δυσανεξία με δυσάρεστες αλλά όχι φυσικά δραματικές επιπτώσεις.
Ερευνητές επιδιώκουν να αξιοποιήσουν το οργανικό απόβλητο σε παιδικές φόρμουλες γάλακτος, άλλοι να το χρησιμοποιήσουν ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ενέργειας ενώ bodybuilders το χρησιμοποιούν για γρήγορη ανάπτυξη μυϊκού όγκου και αθλητές για την γρηγορότερη αποκατάσταση μυϊκών τραυμάτων.
Ακόμη και έτσι όμως, οι σημερινές εφαρμογές και χρήσεις του όξινου ορού γάλακτος δεν αρκούν για να απορροφήσουν το σύνολο της ποσότητας που παράγεται από μεγάλες μονάδες παραγωγής του γιαουρτιού όπως αυτές της Chombani, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο ένα κάποιο περιβαλλοντικό ζήτημα.
Πέρα από το «σωστό» τρόπο παραγωγής της, η Chombani είχε και κάποια από εκείνα τα κρούσματα αλλοίωσης προϊόντων που έχουμε δει στη βιομηχανία τροφίμων, κρούσματα που θα μπορούσαν να φαίνονται διασκεδαστικά αν δεν ήταν τόσο δυσάρεστα και ακόμη και επικίνδυνα για την υγεία των καταναλωτών.
Στην περίπτωση της Chombani τα πράγματα ήταν κάπως πιο αθώα: Παρτίδες του στραγγιστού της γιαουρτιού αποσύρθηκαν το 2013 από την ίδια την εταιρία καθώς σε αυτές είχε αναπτυχθεί μούχλα, δυσάρεστη αλλά μάλλον ακίνδυνη και σίγουρα πολύ λιγότερο επικίνδυνα από τη σαπίλα της
εταιρικής απληστίας.
Συμπεράσματα
Η ελληνική διατροφή και η βάση της βάλλεται σημαντικά: με πρόφαση την ανταγωνιστικότητα και με εργαλείο την ελληνική κρίση, είναι το γάλα, η πρώτη ύλη για όλα τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα που πλήττεται.
Οι Έλληνες κτηνοτρόφοι ήδη συμπιέζονται από τις εταιρίες και ο κλάδος τους αρχίζει να φαίνεται όλο και λιγότερο ελκυστικός και βιώσιμος.
Ήδη, στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και της Παγκοσμιοποίησης, οι Έλληνες κτηνοτρόφοι έχουν δεχτεί ισχυρότατα πλήγματα από φτηνές και μαζικές εισαγωγές κρέατος.
Ακόμη ισχυρότερα πλήγματα δέχονται από ένα ιδιότυπο λαθρεμπόριο κρέατος καθώς και παραποίησης ταμπελών και σφραγίδων πιστοποίησης και προέλευσης:
Οργανωμένα κυκλώματα μεταφέρουν ζώα από χώρες όπου μπορούν να τα αγοράζουν φτηνά και παρακάμπτοντας υγειονομικούς ελέγχους τα φέρνουν σε σφαγεία εντός Ελλάδος όπου και παίρνουν την Ελληνική σφραγίδα για να διοχετευτούν στη συνέχεια στην ελληνική (αλλά και στην ευρωπαϊκή) αγορά ως ελληνικά κρέατα.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι αμφίβολο το πόσο θα αντέξουν οι Έλληνες κτηνοτρόφοι.
Χωρίς αυτούς, πολλές ελληνικές εταιρίες θα κλείσουν τα γαλακτοκομικά τους τμήματα και θα αφοσιωθούν μόνο στα τυροκομικά στα οποία θα χρησιμοποιούν φθηνά ξένα γάλατα.
Τι σημαίνει αυτό π.χ για την ελληνική φέτα; Αυτό που σημαίνει είναι πως η φέτα που θα παράγεται με αυτόν τον τρόπο δεν θα νοείται πλέον ως ελληνική. Μπορεί λοιπόν μετά από κάποια χρόνια να δούμε Έλληνες βιομήχανους να συντάσσονται με τα γερμανικά και αμερικάνικα λόμπι για να καταργήσουν τον προστατευτισμό που υπάρχει για τη φέτα αλλά και για άλλα ΠΟΠ ώστε να κρατήσουν μερικά ψίχουλα από την μεγάλη πίττα της παγκόσμιας αγοράς που κάποτε ήταν ολοδικιά τους.
Το να χάσουμε λοιπόν τον εθνικό μας ΠΟΠ σταρ είναι μια πιθανότητα. Μαζί με αυτόν θα χαθούν όχι μόνο χιλιάδες από τις σημερινές θέσεις εργασίες αλλά θα χαθεί οριστικά και η πιθανότητα να δημιουργηθούν δεκάδες χιλιάδες καθώς τα ελληνικά ΠΟΠ κατακτάν τις διεθνείς αγορές με γοργούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια.
Εδώ η Φέτα (ανάμεσα σε τόσα άλλα) χάνεται και αυτοί το λεν ανάπτυξη…
(Το παρόν κείμενο ανήκει στο παράρτημα του πολυαναμενόμενου βιβλίου μου «Παρά Φύση» για τις κακές πρακτικές της βιομηχανίας τροφίμων και φαρμάκων το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να εκδοθεί στο κρισιακό περιβάλλον χωρίς τη συνδρομή των αναγνωστών. Για όσους θέλουν και μπορούν να συνεισφέρουν σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς στην έκδοση του βιβλίου με τη μέθοδο της προαγοράς του βιβλίου μπορούν να μου το κοινοποιήσουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση petrosarguriou2@windtools.gr. Είμαστε μερικές μόνο δεκάδες προαγορές πριν το βιβλίο βρει το δρόμο του για το τυπογραφείο προκειμένου να εμπλουτίσει τη βιβλιοθήκη και το γνωστικό σας πεδίο)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου