Πρόσφατα τα μήντια αναφέρθηκαν σε ένα Wikileak που περιέγραφε τη σκευωρία που επιχειρήθηκε από υψηλόβαθμο στέλεχος της Pfizer εις βάρους πρώην Νιγηριανού γενικού εισαγγελέα, προκειμένου αυτός να αποσύρει μια μήνυση που εκκρεμούσε για τις κλινικές δοκιμές του φαρμάκου της Pfizer, Trovan, που έλαβαν χώρα στο Κάνο της Νιγηρίας. Φυσικά, ως συνήθως τα περισσότερα μήντια όταν δεν λεν εντελώς ψέμματα, ακόμη και όταν υποχρεώνονται να πουν την αλήθεια, τη λεν μισή. Γιατί αυτό που περιγράφεται περίπου ως “αθώα”, “κλινική δοκιμή” όπου κάπου κάτι κάπως πήγε στραβά, μπορεί να θεωρηθεί από κάποιους ως μια από τις πιο χαρακτηριστικές και απροκάλυπτες περιπτώσεις ιατρικού πειραματισμού που ξεφεύγει από κάθε έννοια δεοντολογίας, μεθοδολογίας και Ιπποκρατισμού κατά τη δεκαετία του 1990.
__Βρήκε τελικά η Pfizer τον επίμονο κηπουρό της;__
Του Πέτρου Αργυρίου
22-12-2010
Το χρονικό του πειράματος της Pfizer περιγράφεται στο ανέκδοτο ακόμη βιβλίο μου Θανάσιμες Θεραπείες. Τα wikileaks ήρθαν να ξεσκεπάσουν μια ακόμη σκοτεινή πτυχή του.
Τι πραγματικά συνέβη
Το 1996 ξέσπασε μια επιδημία μηνιγγίτιδας στη Νιγηρία. Αυτό δεν ήταν κάτι το καινούργιο. Αυτό που ήταν καινούριο ήταν η βοήθεια που ήρθε από την αναπτυγμένη Δύση. Και αυτή τη φορά δεν την έφεραν άνθρωποι που ανήκαν σε κάποια ανθρωπιστική οργάνωση αλλά οι άνθρωποι μιας μεγάλης φαρμακευτικής εταιρίας, της Pfizer που είχαν στις αποσκευές τους ένα νέο θαυματουργό φάρμακο κατά της μηνιγγίτιδας.
Εκατοντάδες αφρικανοί συμφώνησαν με τους ανθρώπους της εταιρίας ελπίζοντας πως έτσι τα παιδιά τους θα σωθούν από την μηνιγγίτιδα. Αυτό που δε φαίνεται να γνώριζαν πολλοί από τους γονείς ήταν ότι οι άνθρωποι με τους οποίους συμφώνησαν δεν ανήκαν στην οργάνωση ¨γιατροί χωρίς σύνορα¨ η οποία προσέφερε δωρεάν δοκιμασμένη αγωγή κατά της μηνιγγίτιδας στο νοσοκομείο του Κάνο, αλλά στην μεγάλη φαρμακευτική εταιρία που, αν δεν κάνω λάθος, για πρώτη φορά έβρισκε την ευκαιρία να δοκιμάσει το σκεύασμα της σε παιδιά σε επίσημη κλινική δοκιμή. Αυτό που δε φαίνεται επίσης να γνώριζαν οι περισσότεροι από τους γονείς ήταν ότι ουσιαστικά υπέβαλαν τα παιδιά τους σε κλινική δοκιμή φαρμάκου όταν μάλιστα είχαν την επιλογή να πάρουν μια δοκιμασμένη αγωγή που παρεχόταν στο ίδιο νοσοκομείο από τους ¨γιατρούς χωρίς σύνορα¨1. Όπως περιγράφεται από το BBC και σύμφωνα με τη μαρτυρία μιας νοσοκόμας “... οι γονείς που έτρεχαν τα παιδιά τους για θεραπεία από την οργάνωση βοήθειας Medecins San Frontieres μπερδεύτηκαν από την παρουσία των ανθρώπων της Pfizer και εν αγνοία τους επέτρεψαν στο Trovan να δοκιμαστεί στα παιδιά τους2. Καμιά γραπτή συναίνεση γονέα δεν εξασφαλίστηκε. Η δικαιολογία της εταιρίας ήταν πως οι άνθρωποι ήταν αγράμματοι. Σύμφωνα με το BBC, η ίδια η Pfizer δήλωσε ότι δεν διασφάλισε γραπτή συναίνεση από τους γονείς γιατί ήταν αναλφάβητοι...3 Η ίδια η γραμμή της υπεράσπισης της Pfizer στη δίκη που ακολούθησε βεβαιώνει το γεγονός πως δεν εξασφαλίστηκε γραπτή συναίνεση, ότι δεν υπογράφηκε ή διαβάστηκε καμία φόρμα συναίνεσης και περιγράφει το τη διαδικασία μέσω της οποίας η εταιρία πήρε τη συναίνεση από τους γονείς: “Ντόπιες Νιγεριανές νοσοκόμες εξήγησαν προφορικά στους γονείς ή και κηδεμόνες τις λεπτομέρειες της κλινικής δοκιμής... Αποκτήθηκε προφορική συναίνεση...”4 Ντόπιες νιγηριανές νοσοκόμες εξήγησαν προφορικά σε αναλφάβητους γονείς τις λεπτομέρειες της κλινικής δοκιμής και έλαβαν την προφορική συναίνεση από τους δεύτερους. Μια διαδικασία που όπως περιγράφεται φαίνεται ανεπαρκής και χωρίς την υψηλή εποπτεία και μεθοδικότητα που απαιτούν οι κλινικές δοκιμές. Μια διαδικασία που μπάζει από παντού και φαίνεται εξόχως ύποπτη.
Σύμφωνα με τo BBC η Pfizer παρουσίασε στην αμερικανική κυβέρνηση επιστολή όπου η επιτροπή δεοντολογίας του νοσοκομείου παραχωρούσε τη συναίνεση της για την κλινική δοκιμή.5
Το έγγραφο ήταν πλαστό. Το νοσοκομείο του Κάνο IDH δεν διέθετε επιτροπή δεοντολογίας. Η ίδια η Pfizer στην υπερασπιστική γραμμή της αποκαλύπτει: “Η Pfizer ισχυρίζεται ότι δεν υπήρξε κανένας κανονισμός ή νόμος στη Νιγηρία που να απαιτεί την έγκριση επιτροπής δεοντολογίας πρίν την διεξαγωγή μιας κλινικής δοκιμής ή μια εξεταστικής μελέτης. Επομένως, δεν υπήρξε καμία ανάγκη να ληφθεί αυτό που ο νόμος δεν απαίτησε. Επιπλέον, δεν υπήρξε καμία επίσημη επιτροπή δεοντολογίας, είτε στο (νοσοκομείο) του Kano IDH είτε στο κοντινό εκπαιδευτικό νοσοκομείο του Bayero.”6
Όχι μόνο η Pfizer έκανε ψευδείς δηλώσεις αλλά και προσπάθησε να τις καλύψει παρουσιάζοντας στην αμερικανική κυβέρνηση (σύμφωνα με το BBC) χαλκευμένο έγγραφο.
Η ίδια η Pfizer αρνήθηκε ότι ήταν αυτή που πλαστογράφησε την επιστολή.
Παρότι στην υπερασπιστική γραμμή της η Pfizer υπεραμύνθηκε της ωφελιμότητας και της ασφάλειας του φαρμάκου υπό δοκιμή, μετέπειτα εξελίξεις μας δίνουν κάθε διακάιωμα να αμφιβάλουμε για την ειλικρίνεια των ισχυρισμών της:
Το φάρμακο που δοκιμάστηκε ήταν ένα ισχυρό αντιβιοτικό ευρέος φάσματος υπό το εμπορικό όνομα Trovan (trovafloxacin). Αρκετές ζωές σώθηκαν από τη δοκιμή αλλά 11 παιδιά πέθαναν, πιθανώς εξαιτίας της7 και εκατοντάδες άλλα έμειναν με μόνιμες βλάβες, από ισόβιους πόνους στις αρθρώσεις και κωφώσεις μέχρι πλήρη αναπηρία! Άσκοποι θάνατοι και ισόβιοι τραυματισμοί στο όνομα της επιστημονικής προόδου;
Το 1998 το FDA περιόρισε δραστικά τις ενδείξεις του Trovan ή τουλάχιστον την ομάδα θεραπευτικής στόχευσής του, καθώς 11 θάνατοι είχαν σημειωθεί από ηπατοτοξικότητα και εκατοντάδες άλλα κρούσματα ηπατικής ανεπάρκειας είχαν σημειωθεί σε ασθενείς υπό την συγκεκριμένη αγωγή. Ήταν λοιπόν αυτό το σωτήριο φάρμακο που η εταιρία αποφάσισε να δοκιμάσει σε παιδιά; Όλα αυτά τα στοιχεία έκαναν τη δοκιμή στο Κάνο της Νιγηρίας να μοιάζει όχι με ανθρωπιστική αποστολή διάσωσης αλλά με διπλή απαγωγή εμπιστοσύνης και συναίνεσης των απελπισμένων Αφρικανών. Η ίδια η κυβέρνηση της Νιγηρίας διεκδίκησε αποζημίωση από την Pfizer 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων8
Τον Ιούλιο του 2009 και μετά από μια μακροχρόνια δικαστική μάχη, η Pfizer και η κυβέρνηση του Κάνο έρχονται τελικά σε συμβιβασμό. Η Pfizer δεσμεύεται να χρηματοδοτήσει πρωτοβουλίες περίθαλψης ύψους 30 εκατομμυρίων δολαρίων που θα της υποδείξει η κυβέρνηση του Κάνο, να καταβάλει αποζημιώσεις σε αυτούς που συμμετείχαν στην κλινική δοκιμή ύψους μέχρι και 35 εκατομμυρίων δολαρίων, και να καταβάλει αποζημίωση 10 εκατομμυρίων δολαρίων για την κάλυψη των δικαστικών εξόδων.9
Μέσα στην πολιτική των διαψεύσεων και του συσκοτισμού που συνήθως ακολουθούν οι φαρμακευτικές όταν πρόκειται για θέματα ευθυνών τους, η ιστορία θα μπορούσε να χαθεί ως μια ακόμη “συνωμοσιολογική¨ δοξασία. Ευτυχώς, το κίνημα απελευθέρωσης της πληροφορίας που ονομάζεται Wikileaks, διέρρευσε συνομιλίες ανάμεσα σε αξιωματούχους της αμερικανικής πρεσβείας και τον επικεφαλής της Pfizer στη Νιγηρία Enrico Liggeri που δείχνουν ότι η υπόθεση είναι ακόμη πιο βρώμικη απ ότι φανταζόμασταν. Όπως δείχνουν οι αντίστοιχες διαρροές, η Pfizer όχι μόνο δεν ανέλαβε τις ευθύνες της αλλά επιδόθηκε σε μια επιχείρηση λάσπης και εκβιασμών του γενικού εισαγγελία της Νιγηρίας Michael Aondoakaa που είχε αναλάβει την αγωγή κατά της εταιρίας. Τα wikileaks αποκαλύπτουν ότι σύμφωνα με τον Liggeri “η Pfizer προσέλαβε ερευνητές για να ξεθάψουν υποθέσεις διαφθοράς σε σχέση με τον Γενικό Ομοσπονδιακό εισαγγελέα Michael Aondoakaa, να τον εκθέσουν και να ασκηθεί πίεση σε αυτόν ώστε να αποσύρει την ομοσπονδιακή μήνυση. Είπε ότι οι ερευνητές της Pfizer διοχέτευαν αυτή την πληροφορία σε τοπικά μήντια, ΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧΧ. Μια σειρά επιζήμιων άρθρων που περιέγραφαν λεπτομερώς τους υποτιθέμενους δεσμούς Aondoakaa's δημοσιεύτηκαν το Φεβρουάριο και το Μάρτιο. Ο Liggeri ισχυρίστηκε ότι η Pfizer είχε πολύ περισσότερο βλαπτικές για τον Aondoakaa πληροφορίες και πως τα φιλαράκια του Aondoakaa's τον πίεζαν να αποσύρει την υπόθεση υπό τον φόβο και άλλων αρνητικών άρθρων”10
Για μια ακόμη φορά αποκαλύπτεται ο βρώμικος ρόλος των μήντια. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που αποκαλύπτεται από τα διπλωματικά έγγραφα είναι η ανησυχία της αμερικάνικης πρεσβείας για το που θα καταλήξουν τα λεφτά της αποζημίωσης, υπονοώντας ότι το πιθανότερο είναι να καταλήξουν σε διεφθαρμένους κρατικούς και τοπικούς αξιωματούχους.
Αυτή η εικόνα συμπληρώνει την πρόσφατη συνέντευξη-κραυγή του Κενιάτη οικονομολόγου James Shikwati στο περιοδικό Spiegel όπου ο 35χρονος αφρικανός εκλιπαρεί τον Δυτικό κόσμο να σταματήσει την ανθρωπιστική βοήθεια “Για τ' όνομα του Θεού” φωνάζει ο Shikwati “σας παρακαλώ σταματήστε τη βοήθεια” και μας εξηγεί το γιατί. Όταν το Spiegel ρωτάει απορημένο γιατί να σταματήσουν τα βιομηχανικά έθνη τη βοήθεια όταν είναι αποφασισμένα να εξαλείψουν την πείνα και τη φτώχεια η απάντηση που παίρνει από τον Shikwati είναι εντελώς απρόσμενη: “Τέτοιες προθέσεις βλάπτουν την ήπειρό μας για τα τελευταία 40 έτη. Εάν τα βιομηχανικά έθνη θέλουν πραγματικά να βοηθήσουν τους Αφρικανούς, πρέπει τελικά να τερματίσουν αυτήν τη φρικτή βοήθεια.... Χρηματοδοτούνται τεράστιες γραφειοκρατίες(με τα χρήματα ενίσχυσης), η διαφθορά προωθείται, οι Αφρικανοί διδάσκονται να είναι επαίτες και όχι ανεξάρτητοι... Η αναπτυξιακή ενίσχυση είναι ένας από τους λόγους για τα προβλήματα της Αφρικής. Εάν η δύση επρόκειτο να ακυρώσει αυτές τις πληρωμές, οι κανονικοί Αφρικανοί ούτε που θα το καταλάβαιναν. Μόνο οι αξιωματούχοι θα δέχονταν σοβαρό πλήγμα. Για αυτό και συνεχίζουν να ισχυρίζονται ότι ο κόσμος θα σταματούσε χωρίς αυτήν την αναπτυξιακή ενίσχυση. .. Όταν υπάρχει ξηρασία σε μια περιοχή της Κένυας, οι διεφθαρμένοι πολιτικοί μας αντανακλαστικά φωνάζουν για περισσότερη εξωτερική βοήθεια. Το κάλεσμά τους φθάνει έπειτα στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης Ηνωμένων Εθνών – το οποίο είναι μια ογκώδης αντιπροσωπεία γραφειοκρατών που βρίσκονται στην παράλογη κατάσταση, να είναι από τη μία αφοσιωμένοι στην πάλη ενάντια στην πείνα ενώ από την άλλη, να βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας στην υποθετική περίπτωση που η πείνα εξαφανιζόταν. Είναι φυσικό το ότι θα δεχτούν πρόθυμα την έκκληση για περισσότερη βοήθεια. Και δεν ασυνήθιστο το να απαιτούν λίγα περισσότερα χρήματα από αυτά που η αντίστοιχη αφρικανική κυβέρνηση αρχικά ζήτησε. Έπειτα προωθούν αυτό το αίτημα στα αρχηγεία τους τους, και σε λίγο, αρκετές χιλιάδες τόνοι καλαμποκιού στέλνονται στην Αφρική… SPIEGEL: … καλαμπόκι που προέρχεται κυρίως από τους υψηλά-επιδοτούμενους ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς αγρότες… Shikwati: … και σε κάποιο σημείο, αυτό το καλαμπόκι καταλήγει στο λιμάνι της Μομπάσα. Ένα ποσοστό του καλαμποκιού πηγαίνει συχνά απευθείας στα χέρια των αδίστκατων πολιτικών που την παραδίδουν έπειτα προς στη φυλή τους για να ενισχύσουν την επόμενη προεκλογική εκστρατεία τους. Μια άλλη μερίδα του φορτίου καταλήγει στη μαύρη αγορά όπου ξεφορτώνονται το καλαμπόκι σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Οι τοπικοί αγρότες μπορούν κάλλιστα να πετάξουν αμέσως τα φτυάρια τους. Κανένας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης των Ηνωμένων Εθνών. Και επειδή οι αγρότες, δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν κάτω από αυτήν την πίεση , η Κένυα δεν θα είχε αποθέματα για να αντλήσει από, εάν πραγματικά υπήρχε λοιμός το επόμενο έτος. Είναι ένας απλός αλλά μοιραίος κύκλος.”11
Αν συνυπολογίσει κανείς και τις υπόλοιπες οικονομικές παραμέτρους που εμπλέκονται στην υπόθεση της Αφρικής, ανάμεσα στις οποίες είναι κάποιες μη κυβερνητικές οργανώσεις που εξαρτώνται από την αφρικανική υποβάθμιση για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν, τότε μόνο μπορεί κανείς να καταλάβει την έκταση και το είδος του Αφρικανικού δράματος.
Η Αφρική έχει χρησιμοποιηθεί ως: πηγή πλουτισμού για τοπικές και ξένες κυβερνήσεις, επιχειρηματίες και ΜΚΟ,
δοκιμαστικός σωλήνας για τις φαρμακευτικές,
αγορά τρίτης ευκαιρίας όπου φάρμακα ξεστοκάρονται, ή πωλούνται σε χαμηλές τιμές. Ακόμη και σε υποδεκαπλάσια τιμή, πανάκριβα φάρμακα όπως αυτά του AIDS φέρνουν σημαντικά κέρδη στις φαρμακευτικές μια και πραγματικό κόστος των περισσότερων φαρμάκων είναι το κόστος ανάπτυξης τους, το κόστος του “μάρκετινγκ” και το κόστος του κάθε είδους λαδώματος και όχι το κόστος παρασκευής.
Εκατοντάδες δισ ξοδεύονται κάθε χρόνο για το αφρικανικό AIDS με μηχανισμούς που έχουν ομοιότητες με αυτούς που περιγράφει ο Shikwati στο θέμα της σίτισης. Και ρωτώ: Ένας αφρικανός που βρίσκεται υπ αγωγή θα ζήσει περισσότερο με αυτή όταν δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό, τροφή και βασική υγειονομική περίθαλψη που συνολικά έχουν πολύ μικρότερο κόστος από την ετήσια ανθρωπιστική βοήθεια για το AIDS;
Τα “ανθρωπιστικά επιχειρήματα” που προτάσσονται δυστυχώς συχνά χρησιμοποιούνται για να επαργυρώσουν επιχειρηματικά πλάνα.
Στην περίπτωση του Κάνο, η Pfizer δεν πήγε για να βοηθήσει. Αν ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο, η αποστολή της θα επικεντρωνόταν στο να χρησιμοποιηθεί κατά της μηνιγγίτιδας ένα σχετικά αποτελεσματικό, αρκετά δοκιμασμένο και σχετικά ασφαλές φάρμακο. Η Pfizer πήγε στο Κάνο για να βγάλει γρήγορα συμπεράσματα. Η Pfizer χρησιμοποίησε εν αγνοία του έναν ολόκληρο πληθυσμό παιδιών με μηνιγγίτιδα ως πειραματόζωα. Και όταν ήρθε ο λογαριασμός σε ανθρώπινες ζωές, όπως μαρτυρούν τα Wikileaks, αυτή έσπευσε να χρησιμοποιήσει τους μηχανισμούς της για να λασπώσει, αν εκβιάσει και να κουκουλώσει την υπόθεση. Ακόμη και όταν δημοσιεύτηκε τo αντίστοιχo wikileak, η Pfizer επέμεινε στην πολιτική της διάψευσης και χαρακτήρισε τις αναφορές ως “εξωφρενικές”.
Αυτά συμβαίνουν στην Αφρική, μια ήπειρο όπου η δωροδοκία είναι οικονομική, η εργασία πάμφθηνη αλλά η ζωή είναι ακόμη φτηνότερη και ο θάνατος τσάμπα. Αλλά δεν περιορίζονται εκεί.
11 παιδιά νεκρά με την εμπλοκή της Pfizer. Εκατοντάδες άλλα με κατεστραμμένη την υγεία τoυς. Και αυτές είναι μερικές μόνο από τις καταγεγραμμένες ιατρογενείς απώλειες... Μερικές μόνο ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλες.
Όπως περιγράφει ο συγγραφέας του “Επίμονου Κηπουρού” John Le Carre: “Και από όλα τα εγκλήματα του βίαιου καπιταλασμού ότι η βιομηχανία φαρμάκων μου πρόσφερε το πιό εύγλωττο παράδειγμα”
1Αν και σύμφωνα με τον επικεφαλής της Pfizer στη Νιγηρία Enrico Liggeri και η ΜΚΟ “Γιατροί χωρίς σύνορα” χορηγούσε το Trovan: http://www.guardian.co.uk/world/us-embassy-cables-documents/203205
2http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1465532.stm
3ibid
4http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:cl0X3QM-duEJ:media.pfizer.com/files/news/trovan_statement_defense_summary.pdf+kano+pfizer+forgery&hl=el&gl=gr&pid=bl&srcid=ADGEESgVRtqKkLv4U8nDBmOuVK_-rgh3gov9tpCnsqwDbfR7UWg9m-d_QahNr3CocQr_TNjfAOua8qkW5SK57GkmQAaQParTKBIcl55E0xPWL8XtAyAIjfO-kpdWikTo5XCCrkDEpPQG&sig=AHIEtbTIE3XDnxn-qWx7zXt4RryNeMcmmA
5http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1465532.stm
6http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:cl0X3QM-duEJ:media.pfizer.com/files/news/trovan_statement_defense_summary.pdf+kano+pfizer+forgery&hl=el&gl=gr&pid=bl&srcid=ADGEESgVRtqKkLv4U8nDBmOuVK_-rgh3gov9tpCnsqwDbfR7UWg9m-d_QahNr3CocQr_TNjfAOua8qkW5SK57GkmQAaQParTKBIcl55E0xPWL8XtAyAIjfO-kpdWikTo5XCCrkDEpPQG&sig=AHIEtbTIE3XDnxn-qWx7zXt4RryNeMcmmA
7 Panel Faults Pfizer in '96 Clinical Trial In Nigeria, Unapproved Drug Tested on Children
By Joe Stephens, Washington Post, Sunday, May 7, 2006
8 Pfizer Seeks Dismissal of Lawsuit in Nigeria .Company Defends Tests on Children, Says Lives Saved in Epidemic By Joe Stephens, Washington Post ,Wednesday, August 8, 2007
9http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8177388.stm
10http://www.guardian.co.uk/world/us-embassy-cables-documents/203205
11http://www.spiegel.de/international/spiegel/0,1518,363663,00.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου